Jakie zasady amortyzacji obowiązują w 2021 r.?

Od początku 2021 r. obowiązują nowe regulacje prawne dotyczące amortyzacji środków trwałych w firmie. W związku z tym, że amortyzacja środków trwałych jest jedną z pewnych metod pozyskania kosztów w firmie oraz obniżenia wysokości podatków, sprawdźmy, co dokładnie się zmieniło oraz dlaczego niektóre z tych zmian są uważane za niekorzystne dla przedsiębiorców.

Amortyzacja środków trwałych odbywa się z wykorzystaniem jednej z ustawowych metod amortyzacji:

  1. Liniowej
  2. Degresywnej
  3. Indywidualnej

Wprowadzone od 1 stycznia br. zmiany objęły ostatnią z metod, czyli amortyzację według indywidualnych stawek amortyzacyjnych.

Amortyzacja indywidualna – jak było i jak jest?

Amortyzacja indywidualna środków trwałych pozwala na szybsze niż w przypadku innych metod amortyzowanie środków trwałych. Wykorzystuje się ją przede wszystkim do amortyzacji używanych samochodów osobowych, a także starszych budynków mieszkalnych.

W pierwszym przypadku okres amortyzacji skraca się z 5 lat (metoda liniowa, stawka 20%) do 2,5 roku, z maksymalną stawką 40%. Okres amortyzacji nie może być jednak krótszy niż 30 miesięcy.

W drugim przypadku, dla budynków (lokali) i budowli mieszkalnych z pewnymi wyjątkami okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat, co stanowi spore udogodnienie, ponieważ w takim przypadku stawka amortyzacji ze standardowej wartości 1,5% przy metodzie liniowej może wzrosnąć nawet do 10%.

Nie krócej niż przez 10 lat zgodnie z indywidualnymi stawkami mogą być także amortyzowane budynki (lokale) niemieszkalne, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5% – 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika.

Zmiany wprowadzone wraz z początkiem 2021 r. objęły definicję samego używanego środka trwałego.

Środek trwały do 31.12.2020 r.

 

Środek trwały od 01.01.2021 r.

 

Środki trwałe z grupy KŚT 3-6 oraz 8, a także środki trwałe w postaci środków transportu uznaje się za używane, jeśli podatnik  udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy (samochody osobowe) lub 60 miesięcy (budowle z wyjątkami).

·        Samochody osobowe oraz środki transportu

 

Środki trwałe uznaje się za używane, jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik co najmniej przez okres 6 miesięcy.

 

·        Budynki, lokale, budowle inne niż wymienione w art. 16j ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych

 

Środki trwałe uznaje się za używane, jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik co najmniej przez okres 60 miesięcy.

 

Ważne: Od 2021 r. podatnik musi zatem wykazać, że środki trwałe z tych grup były nie tylko wykorzystywane przez wskazany w ustawie czas, ale także używane w tym okresie przez inny podmiot.

Oznacza to zatem, że od 01.01.2021 r. wszyscy, którzy zdecydują się na leasing samochodu lub nieruchomości, które nie były wcześniej wykorzystywane przez inny podmiot w okresie odpowiednio 6 lub 60 miesięcy, po zakończeniu okresu leasingowania oraz wykupie nie będą mogli amortyzować ich zgodnie ze stawkami indywidualnymi.

Zmiana definicji środka trwałego w praktyce

Rozbudowanie definicji środka trwałego o sformułowanie „wykorzystywany przez podmiot inny niż podatnik” ma służyć zwalczaniu stosowania praktyk tzw. optymalizacji podatkowej. Zmiany te uderzyły przede wszystkim w firmy, które leasingują samochody osobowe lub nieruchomości. W uzasadnieniu ustawy zmieniającej wskazano, że przed wprowadzeniem tego zapisu stosowaną praktyką było leasingowanie nowego środka trwałego, po to, aby uzyskał on status „używanego” w świetle ww. przepisu. Następnie dochodziło do wykupienia leasingowanego środka od firmy leasingowej oraz rozpoczęcie jego amortyzacji przy wykorzystaniu wyższej stawki amortyzacyjnej.

Działania optymalizacyjne obejmowały również leasing zwrotny, polegający na odsprzedaży firmie leasingowej nabytego, nowego środka trwałego przed wprowadzeniem go do ewidencji, a następnie jego ponownym nabyciu, po okresie, po którym można było zakwalifikować go jako używany.

Zakaz obniżania stawek amortyzacyjnych – kogo dotyczy?

W zmianach obowiązujących od tego roku wprowadzono także zakaz modyfikowania (podwyższania i obniżania) stawek amortyzacyjnych dla podatników (przedsiębiorców) działających w Specjalnej Strefie Ekonomicznej oraz Polskiej Strefie Inwestycyjnej.

Brak możliwości modyfikowania stawek amortyzacyjnych dotyczy sytuacji, w których środki trwałe były wykorzystywane przez podatników w działalności w okresie opodatkowania w formie:

  • ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,
  • podatku tonażowego,
  • zryczałtowanego podatku od wartości sprzedanej produkcji, o którym mowa w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych

W powyższych przypadkach środki trwałe wprowadzone do ewidencji od 1 stycznia br. mogą być amortyzowane tylko zgodnie ze stawkami amortyzacyjnymi określonymi w ustawie PIT oraz CIT.