Zakup samochodu do firmy bardzo często bywa podyktowany chęcią dokonania optymalizacji podatkowej. W zależności od tego, o jakim pojeździe mowa, podatnicy mogą odliczyć podatek VAT od zakupu i eksploatacji w wysokości 100% lub 50%. W niektórych jednak przypadkach skorzystanie z tego uprawnienia jest uzależnione od dopełnienia określonych formalności. Sytuacja ta dotyczy samochodów poddawanych dodatkowym badaniom technicznym, które są nazywane „pojazdami z pieczątką VAT-1”.

Wysokość odliczenia podatku VAT przy zakupie samochodu

O tym, czy podatnik może dokonać odliczenia podatku VAT od zakupu i wydatków eksploatacyjnych w wysokości 100% czy 50%, decyduje dopuszczalna masa całkowita pojazdu oraz sposób jego użytkowania. Przedsiębiorca ma prawo do odliczenia pełnej kwoty w przypadku nabycia pojazdu, którego dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 tony. Nie musi przy tym przedstawiać żadnych dodatkowych dokumentów, ani też podejmować się innych działań.

Zgodnie z treścią art. 86a ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r., jeżeli przedsiębiorca nabywa jednak samochód, którego dopuszczalna masa całkowita jest niższa niż 3,5 tony, w odliczeniu może uwzględnić jedynie 50% podatku VAT z tytułu zakupu. W drugim przypadku ustawodawca założył swego rodzaju fikcję prawną w postaci tego, że samochody „lekkie”, mimo że kupowane na potrzeby wykonywanej działalności, będą tak naprawdę służyć przedsiębiorcy w mieszanych celach, tj. również prywatnych, a nie tylko zawodowych.

Wyłączenia od zasady ogólnej – kiedy samochód nie może być wykorzystywany do celów prywatnych?

Od zasady zawartej w art. 86 ust. 1 ustawa wprowadza jednak wyjątki. Przepis ten nie znajdzie zastosowania, gdy samochód:

• będzie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika;
• jest konstrukcyjnie przeznaczony do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie.

Nie stosuje się go ponadto do towarów montowanych w pojazdach samochodowych i do związanych z tymi towarami usług montażu, naprawy i konserwacji, jeżeli przeznaczenie tych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika (art. 86a ust. 3).

Są to przede wszystkim pojazdy poniżej 3,5 tony inne niż samochody osobowe, wyposażone w jeden rząd siedzeń oddzielony od części przeznaczonej do przewożenia ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, czy posiadające oddzielną kabinę kierowcy z jednym rzędem siedzeń i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków.

Jeżeli więc przedsiębiorca w związku z prowadzoną działalnością nabywa pojazdy tego typu, może dokonać odliczenia nie w wysokości 50%, a 100% podatku VAT od ich zakupu, najmu, umowy leasingu, a także 100% wydatków ponoszonych na ich eksploatację. Co jednak ważne, możliwość skorzystania z tego uprawnienia jest zależna od spełnienia określonych w ustawie warunków. Musi zostać również potwierdzona odpowiednią dokumentacją.

Odliczenie 100% VAT dla pojazdów poniżej 3,5 tony – jakie warunki należy spełnić?

Przedsiębiorca, który chce odliczyć 100% podatku VAT z tytułu zakupu pojazdu samochodowego, jest zobowiązany do dopełnienia określonych formalności. W innym przypadku zgodnie ze stanowiskiem fiskusa, nie przysługuje mu prawo do odliczenia pełnej kwoty VAT.

Przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego oraz dokonanie adnotacji VAT-1 w dowodzie rejestracyjnym należy wykonać niezwłocznie po zakupie pojazdu samochodowego klasyfikującego się do dokonania odliczenia podatku VAT w wysokości 100%.