Wymiana informacji między ZUS a Szefem KAS – kontrola wszystkich przedsiębiorców

W Sejmie trwają obecnie prace nad nowelizacją znacznej części przepisów Polskiego Ładu. W przedstawionym projekcie rozszerzono treść przepisów wskazujących na uprawnienie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do informowania Szefa Krajowej Administracji Skarbowej o formie opodatkowania oraz przychodach lub dochodach uzyskiwanych przez przedsiębiorców. Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie nadal weryfikować i przekazywać Zakładowi informacje o występujących rozbieżnościach. Nie do końca wiadome jest natomiast, kto następnie powinien zająć się wyjaśnianiem ewentualnych różnic oraz w jakim trybie.

Potrzeba doprecyzowania zasad współpracy ZUS i Szefa KAS

Zgodnie z proponowanym w projekcie nowym brzmieniem art. 82 ust. 2e ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych „Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje Szefa Krajowej Administracji Skarbowej o formie opodatkowania oraz o wysokości przychodów lub dochodów wykazanych w dokumentach przekazywanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych”. W odniesieniu do ubezpieczonych, o których mowa w ust. 10, organ będzie uprawniony do przekazywania informacji również o kwocie należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy wykazanego w przesłanych przez nich dokumentach.

Nowelizacja zmienia także treść art. 82 ust. 2f. Przepis ten wskazuje, że Szef Krajowej Administracji Skarbowej informuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych o rozbieżnościach pomiędzy formą opodatkowania i wysokością przychodów lub dochodów wykazanych w dokumentach przekazywanych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych a formą opodatkowania i wysokością przychodów lub dochodów wykazanych dla celów podatkowych. W przypadku ubezpieczonych, o których mowa w ust. 10, obowiązek weryfikacyjny i informacyjny ma dotyczyć również rozbieżności pomiędzy kwotą należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy wykazanego w przekazanych do Zakładu dokumentach a kwotą należnego podatku wykazanego dla celów podatkowych.

Współpraca pomiędzy Zakładem Ubezpieczeń Społecznych a Szefem Krajowej Administracji Skarbowej w założeniach pozwoli pierwszemu z tych organów na szybszą i łatwiejszą identyfikację występujących nieprawidłowości, jeszcze przed rozpoczęciem kontroli. Dzięki informacjom przekazywanym przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej Zakład będzie mógł koncentrować się już bezpośrednio na konkretnych nieprawidłowościach i uchybieniach oraz podejmować odpowiednie środki.

Należy wyraźnie podkreślić, że powyższe rozwiązania już obowiązują, jednakże teraz mają zostać doprecyzowane. Stąd też nowe, proponowane brzmienie powyższych przepisów. O tym, w jakim stopniu będą one skuteczne i efektywne, zadecyduje w głównej mierze przebieg współpracy pomiędzy tymi dwoma organami.

Problem z dostępem do wszystkich informacji Szefa KAS

Mimo że treść przepisów nie budzi większych wątpliwości, w omawianych rozwiązaniach pojawia się inny problem – brak dostępu Szefa Krajowej Administracji Skarbowej do wszystkich informacji od podatników w trakcie trwania roku podatkowego. Nie dysponuje on w szczególności informacjami o wysokości comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy. Od razu nie wchodzi również w posiadanie informacji o ewentualnej utracie przez podatnika w trakcie trwania roku podatkowego prawa do opodatkowania określoną formą, na przykład ryczałtem.

Przekazanie informacji o rozbieżnościach – jakie kompetencje ma dalej ZUS?

W odniesieniu do powyższych przepisów pojawia się także jedno, zasadnicze pytanie – jak ma postąpić Zakład po uzyskaniu informacji o rozbieżnościach przekazanych przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej?

Stwierdzenie występowania rozbieżności i uchybień powinno stanowić przesłankę do wszczęcia przez ZUS postępowania mającego doprowadzić do ustalenia wysokości wymaganych należności. Z drugiej jednak strony Zakład nie ma obecnie uprawnień do tego, aby przeprowadzać kontrolę podatkową prowadzącą do ustalenia dochodu osiąganego przez osoby fizyczne. Gdyby jednak zdecydował się na takie postępowanie, pojawiają się kolejne pytania: W jakim terminie należałoby wyjaśnić rozbieżności? Czy skarbówka również powinna wszcząć wtedy odrębną kontrolę? Czy zostanie przewidziana droga odwoławcza?