Pracodawcy, którzy zatrudniają lub planują zatrudniać obywateli Ukrainy, powinni pamiętać, że od 1 lipca br. nieco zmieniły się w tym zakresie przepisy, co miało związek z nowelizacją ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Mniej czasu na powiadomienie PUP

Pierwszą, zasadniczą zmianą wprowadzoną do ustawy pomocowej, jest skrócenie czasu, jaki przysługuje pracodawcy na powiadomienie o fakcie zatrudnienia obywatela Ukrainy właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powiatowego urzędu pracy. Dotychczas było to 14 dni, jednakże teraz podmiot powierzający wykonywanie pracy ma obowiązek dokonać takiego powiadomienia w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy. Przesłanie takiego powiadomienia następuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Ponadto, jeśli w międzyczasie doszłoby do:

• zmiany rodzaju umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy,
• zmiany stanowiska lub rodzaju wykonywanej pracy,
• zmniejszenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy w tygodniu lub miesiącu określony w powiadomieniu,
• obniżenia miesięcznej lub godzinowej stawki wynagrodzenia określonej w powiadomieniu

– w takim przypadku podmiot powierzający pracę ma obowiązek złożyć ponowne powiadomienie, w terminie 7 dni od wystąpienia jednej z tych okoliczności.

Przedłużenie legalności pobytu Ukraińców w Polsce

Na skutek lipcowej nowelizacji nastąpiło także przedłużenie legalności pobytu Ukraińców w Polsce, który to pierwotnie był ustalony do 30 czerwca 2024 r. Aktualnie, jeśli obywatel Ukrainy przybył legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny do dnia 30 września 2025 r.

Należy jednocześnie przypomnieć, że wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 30 dni pozbawia go powyższego uprawnienia, z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczy to osób skierowanych do wykonywania pracy lub usług poza granicami kraju przez podmioty prowadzące działalność na terytorium Polski.

Ukrócenie praktyk zatrudniania obywateli Ukrainy poniżej płacy minimalnej

Wprawdzie przepisy zakazujące zatrudniania obywateli Ukrainy poniżej płacy minimalnej nie są czymś nowym, wprowadzonym dopiero lipcową nowelizacją, to jednak uprzednio zdarzało się, że nie były one respektowane przez pracodawców.

Należy dlatego przypomnieć w tym miejscu, że obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki:

1) przebywa legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego pobyt uznaje się za legalny na podstawie obowiązujących przepisów;

2) podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomił o fakcie powierzenia pracy powiatowy urząd pracy w terminie 7 dni;

3) wymiar czasu pracy nie jest niższy niż wskazany w powiadomieniu lub liczba godzin nie jest mniejsza niż wskazana w powiadomieniu;

4) obywatel Ukrainy otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż określona w powiadomieniu lub ustalonej według stawki określonej w powiadomieniu, proporcjonalnie zwiększonej w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy;

5) wynagrodzenie obywatela Ukrainy spełnia wymogi określone w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu.

Położenie nacisku w przesłankach legalnego zatrudnienia obywatela Ukrainy na kwestie związane z minimalnym wynagrodzeniem służy z jednej strony ochronie cudzoziemców przed wyzyskiem, natomiast z drugiej ma także na celu zabezpieczenie interesów obywateli Polski, którzy w sytuacji zatrudniania obywateli Ukrainy po niższych stawkach, mogliby tracić szansę na pracę.

Z nowego w polskim systemie prawnym rozwiązania, czyli wakacji od ZUS, będzie można skorzystać jeszcze w bieżącym roku. Długo wyczekiwana przez przedsiębiorców ulga w opłacaniu składek społecznych ma być dostępna już od 1 listopada. Na czym konkretnie polegają wakacje od ZUS, kogo dotyczą oraz na jakich zasadach?

Wakacje od ZUS, czyli…

Wakacje od składki społecznej, przewidziane w ustawie z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Trzeba wyraźnie podkreślić, że wakacje od ZUS nie dotyczą składki zdrowotnej. W tym zakresie nie przewidziano żadnych ulg.

Wakacje składkowe pozwalają przedsiębiorcy skorzystać ze zwolnienia z opłacania następujących składek:

• emerytalnej,
• rentowej,
• wypadkowej,
• chorobowej,
• na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Pod uwagę bierze się najniższą podstawę wymiaru.

Ile trwają wakacje od ZUS?

Z wakacji od ZUS przedsiębiorca będzie mógł korzystać tylko przez jeden miesiąc w każdym roku kalendarzowym. Nie ma przy tym znaczenia, jaki będzie to miesiąc – decyzja należy tu do płatnika składek.

Dla jakich przedsiębiorców przewidziane są wakacje od ZUS?

Wakacje składkowe są rozwiązaniem, z którego skorzystać będzie mógł każdy mikroprzedsiębiorca lub samozatrudniony widniejący w rejestrze CEIDG, niezależnie od tego, z jakiej formy opodatkowania korzysta, a także wspólnicy spółki cywilnej.

Pod wakacje od ZUS podlegają zatem:

• osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz
• przedsiębiorcy zatrudniający do 9 osób.

Co jednak istotne, zwolnienie z obowiązku opłacania składek społecznych dotyczy tylko tych składek, które przedsiębiorca opłaca za siebie. Ulga ta nie obejmuje natomiast składek, które opłaca on za swoich pracowników, czy zleceniobiorców.

Na jakich warunkach można skorzystać z wakacji od ZUS?

Zwolnienie z opłacania składek społecznych w wybranym przez przedsiębiorcę miesiącu w roku kalendarzowym jest możliwe, jeśli spełni on następujące warunki:

1) w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku będzie mieć zgłoszonych do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych;

2) w ostatnich 2 latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnął roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro;

3) jako ubezpieczony w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej;

4) w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jak przygotować i złożyć wniosek o wakacje od ZUS?

Aby skorzystać z wakacji składkowych, przedsiębiorca musi wystąpić do ZUS z odpowiednim wnioskiem. Będzie to wniosek RWS, który wkrótce pojawi się na platformie. W związku z tym, że z przepisów wynika wprost, że zwolnienie z opłacenia składek stanowi pomoc de minimis, we wniosku tym przedsiębiorca będzie dodatkowo zobowiązany, by wskazać informacje o rodzajach pomocy publicznej, z których korzystał.

Informacje, jakie powinny znaleźć się w takim wniosku, to:

1) dane płatnika składek (imię i nazwisko, NIP/PESEL albo seria i numer dowodu osobistego lub paszportu),

2) wskazanie miesiąca kalendarzowego, w którym płatnik składek zamierza skorzystać ze zwolnienia od ZUS,

3) oświadczenia, że na dzień złożenia wniosku płatnik składek spełnia ww. warunki niezbędne do skorzystania z wakacji od ZUS,

4) zaświadczenia o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, jaką otrzymał w okresie 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku, albo oświadczenie o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;

5) informacje niezbędne do udzielenia pomocy de minimis, dotyczące tego przedsiębiorcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowalnych, na których pokrycie ma być przeznaczona pomoc de minimis.

Taki wniosek należy złożyć w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem. Wniosek składa się wyłącznie za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład, w formie dokumentu elektronicznego (PUE ZUS).

Zakład rozstrzyga o zwolnieniu z opłacenia składek i informuje o tym płatnika za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Jeśli rozstrzygnięcie w całości uwzględnia wniosek, nie trzeba wydawać w tym przedmiocie decyzji. Natomiast w razie otrzymania decyzji odmownej, będzie się można od niej odwołać.

Co równie istotne, wniosek rozstrzygnięty przez ZUS nie podlega wycofaniu albo korekcie, co oznacza, że przedsiębiorca, po otrzymaniu rozstrzygnięcia, nie będzie mógł wycofać się z wakacji składkowych lub zmienić ich terminu.

Co z działalnością w trakcie trwania wakacji od ZUS?

Gdy temat wakacji składkowych pojawił się w przestrzeni publicznej po raz pierwszy, jedna z głównych obaw, jaka towarzyszyła przedsiębiorcom, dotyczyła tego, co będzie dziać się z ich firmą w okresie „wakacyjnym”.

Rozwiewając wszelkie wątpliwości:

• w miesiącu, w którym przedsiębiorca korzysta z wakacji od ZUS i nie opłaca składek społecznych z własnej kieszeni, składki te opłacane są z budżetu państwa,
• wakacje od ZUS nie wpływają tym samym (nie pogarszają) przyszłej sytuacji przedsiębiorcy związanej z jego prawem do emerytury bądź renty,
• w okresie wakacji od ZUS przedsiębiorca nie musi w dodatku zawieszać swojej działalności i faktycznie wstrzymywać się od jej prowadzenia, zaprzestawać świadczenia usług.

Oznacza to zatem, że wakacje składkowe nie wiążą się dla przedsiębiorców z żadnymi stratami i negatywnymi konsekwencjami – mogą oni w tym czasie normalnie prowadzić firmę, wystawiać faktury i generować przychody, nie obawiając się jednocześnie o wysokość przyszłej emerytury lub renty.

Wakacje od ZUS w 2024 r.

Wakacje od ZUS będą oficjalnie dostępne od 1 listopada br. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że z wnioskiem powinno się wystąpić w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem, w rzeczywistości ze zwolnienia będzie można skorzystać tylko za grudzień 2024 r., składając wniosek w listopadzie.  

Przedstawiciele branży transportowej, która to zmaga się w ostatnim czasie z szeregiem problemów, wystąpili do Ministerstwa Infrastruktury z postulatem wprowadzenia zmian w zasadach naliczania składek na ubezpieczenia społeczne kierowców uczestniczących w przewozach międzynarodowych. Warto podkreślić, że proponowane zmiany dotyczą tymczasowego powrotu do dobrze znanych już przewoźnikom reguł, a mianowicie naliczania składek na ZUS od płacy minimalnej.

Od kilku lat koszty prowadzenia firmy transportowej, w co wlicza się także koszty pracownicze, stale rosną. Jednym z głównych prowodyrów takiego stanu rzeczy był Pakiet Mobilności, który to w 2022 roku wymusił na przedsiębiorstwach przewozowych wprowadzenie zmian w zasadach ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla kierowców międzynarodowych, przyjmując za tę podstawę przeciętne prognozowane wynagrodzenie za pracę w danym roku kalendarzowym w sektorze przedsiębiorstw. A te wynosi obecnie 7824 zł brutto, co jest wzrostem o niemal 1000 zł w porównaniu z rokiem ubiegłym. Znacząco wzrosły tym samym koszty utrzymania pracownika.

Przed rokiem 2022 wysokość składek na ubezpieczenia społeczne była natomiast naliczana od wynagrodzenia minimalnego, którego aktualna wysokość od 1 lipca 2024 roku to dla porównania 4300 zł brutto. I to właśnie tę podstawę postuluje się przywrócić obecnie. Wprawdzie początkowo proponowanym punktem odniesienia do naliczania składek miało być średnie wynagrodzenie za poprzedni rok, to jednak teraz przyjęcie takiego rozwiązania nie byłoby wystarczające. Wprowadzane w ostatnich latach zmiany zbiegły się bowiem w czasie ze skutkami pandemii COVID-19 oraz wojną za naszą wschodnią granicą, która mocno odbiła się na polskich przewoźnikach. W branży transportowej rosną przez to długi i zwiększa się lista firm, które zawieszają swoją działalność, rozpoczynają restrukturyzację lub bankrutują.

ZUS dla kierowców od płacy minimalnej rozwiązaniem o charakterze czasowym

Propozycje środowiska transportowego, które zwróciło się z nimi do Ministerstwa Infrastruktury, mają być teraz konsultowane z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Co istotne, jeśli proponowane postulaty faktycznie weszłyby w życie, to ich charakter będzie jedynie czasowy, epizodyczny – nie ma być to rozwiązanie wprowadzane na stałe. Z początku apelowano o to, by obniżenia dokonać na okres 18 miesięcy, jednak dużo bardziej prawdopodobne zdaje się skrócenie tego okresu do 12 miesięcy. Póki co nie wiadomo jeszcze, kiedy nowe rozwiązania miałyby wejść w życie. Wszystko wskazuje na to, że jeśli już to nastąpi, to najpewniej nie w tym roku, a na początku następnego.

ZUS dla kierowców od płacy minimalnej – kto zyska, a kto straci?

Czy przywrócenie starych zasad to aby na pewno rozwiązanie korzystne? Niestety odpowiedź na nie brzmi: to zależy dla kogo. Patrząc na to, co tu i teraz, przyjęcie za podstawę wymiaru składek ZUS płacy minimalnej daje korzyści wyłącznie pracodawcom, dla których wiąże się z wyraźnymi oszczędnościami. Innego zdania są natomiast kierowcy, którzy patrzą na tę propozycję perspektywicznie – niższa podstawa składek ZUS oznacza dla nich bowiem niższą emeryturę w przyszłości. Zgodnie z zapewnieniami, nie będzie wpływać natomiast na wysokość bieżących świadczeń (m.in. za czas choroby), które to mają zostać utrzymane na takim samym poziomie.

Niemniej Ministerstwo Infrastruktury, w piśmie wystosowanym do Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce i Związku Pracodawców Transport i Logistyka, odniosło się przychylnie do wystosowanych postulatów, podkreślając, iż jest to ograniczone w czasie rozwiązanie pomocowe, które może przyczynić się do obniżenia kosztów prowadzonej działalności i jest bardzo ważnym wsparciem dla polskiej branży międzynarodowego transportu drogowego.

Podstawa wymiaru składki społecznej dla kierowcy międzynarodowego na gruncie obowiązujących przepisów

Przypominamy, że na mocy art. 26g ustawy o czasie pracy kierowców, w przypadku kierowców międzynarodowych, których miesięczny przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie, w skład przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne nie wchodzą:

• kwota stanowiąca równowartość 60 euro za każdy dzień pobytu za granicą, z zastrzeżeniem że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia oraz;
• należności stanowiące zwrot równowartości poniesionych przez kierowcę kosztów:

1. noclegu, o którym mowa w art. 8 ust. 8 rozporządzenia (WE) nr 561/2006,
2. podróży do miejsca rozpoczęcia międzynarodowego przewozu drogowego środkami transportu innymi niż pojazd będący w dyspozycji pracodawcy lub podmiotu, na rzecz którego kierowca wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy,
3. niezbędnych udokumentowanych wydatków określonych lub uznanych przez pracodawcę lub podmiot, na rzecz którego kierowca wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy, odpowiednio do uzasadnionych potrzeb w wysokości nieprzekraczającej kwoty wydatków faktycznie poniesionych i udokumentowanych przez kierowcę,
4. korzystania z urządzeń sanitarnych, określonych na podstawie średnich nieudokumentowanych kosztów takich usług oferowanych w ogólnodostępnych miejscach obsługi podróżnych w państwach, w których kierowca wykonuje zadania służbowe.

Ponadto, pracodawca ma również prawo do skorzystania ze zwolnienia na gruncie ustawy o PIT, o którym mowa w art. 21 pkt 23d). Stanowi on, że wolne od podatku dochodowego są przychody ze stosunku pracy oraz umowy zlecenia, otrzymane przez kierowcę z tytułu wykonywania międzynarodowych przewozów drogowych, w wysokości stanowiącej równowartość 20 euro za każdy dzień pobytu kierowcy za granicą.

Łatwiejsze prowadzenie firmy transportowej? Tak, z kancelarią LEGALTRANS!

Obawiają się Państwo nowych regulacji, które są wprowadzane do krajowego porządku prawnego średnio kilka razy w ciągu roku? A może dostrzegają, że przez niedostateczną znajomość przepisów w firmie często pojawiają się dodatkowe problemy, nowe wyzwania, a czasami  i nieprzewidziane koszty?

Jeśli chcą Państwo zarządzać swoim przedsiębiorstwem z większym spokojem, pewnością i gwarancją bezpieczeństwa, zachęcamy do skontaktowania się z naszą kancelarią! Przy naszym stałym wsparciu będą Państwo przygotowani na wszelkie zmiany prawne, a przez to zdołają uniknąć wielu nieprzyjemnych i stresujących sytuacji.

Opóźnienia w płatnościach pociągają dla każdego przedsiębiorcy poważne skutki. Jeśli wystawił on fakturę, jednak nie otrzymał zapłaty za wykonaną usługę, wcale nie zwalnia go to z konieczności zapłaty podatku PIT/CIT i VAT, mimo że w rzeczywistości nie ma on na swoim koncie pieniędzy wynikających z wystawionych dokumentów. W takich sytuacjach przedsiębiorca może skorzystać z tzw. ulgi na złe długi, która pozwoli mu uniknąć tymczasowo płacenia podatku z nieopłaconej jeszcze faktury.

Ulga na złe długi jest znana zarówno przepisom PIT/CIT, jak i VAT, umożliwiając zmniejszenie podstawy opodatkowania o wysokość nieuregulowanych przez kontrahenta faktur. Przedsiębiorca, który chce z niej skorzystać, będzie zobligowany tym samym do spełnienia ustawowych wymogów.

Ulga na złe długi w PIT i CIT

O uldze na złe długi w PIT mówi art. 26i, określający warunki do zmiany wysokości podstawy opodatkowania oraz strat w związku z nieuregulowanymi wierzytelnościami o zapłatę świadczenia pieniężnego z tytułu transakcji handlowej. Jego odpowiednikiem w ustawie o CIT jest art. 18f, gdzie ulgę na złe długi uregulowano w analogiczny sposób. Jej omówienie nastąpi tu na przykładzie przepisów ustawy o PIT.

Jak wynika z treści art. 26i ustawy o PIT, podstawa obliczenia podatku ustalona zgodnie z art. 26 ust. 1, art. 30c ust. 2 lub art. 30ca ust. 3 oraz po uprzednim odliczeniu kwot określonych w art. 26e, art. 26ga, art. 26gb, art. 26h-26hd i art. 52jb:

1) może być zmniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie;

2) podlega zwiększeniu o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom, które nie zostało uregulowane, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Kluczowe pozostaje tu więc to, by dokonać odpowiedniego zmniejszenia w zeznaniu podatkowym za rok, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze, rachunku lub w umowie. Okres 90 dni jest liczony, począwszy od pierwszego dnia następującego po terminie zapłaty wynikającym z faktury, rachunku lub umowy. Co jednak ważne, przedsiębiorca może odwoływać się do przepisów o uldze na złe długi również w trakcie ustalania zaliczek na podatek dochodowy, a więc w trakcie roku.

Jeśli wierzytelność zostanie uregulowana albo zbyta po roku podatkowym, w którym podatnik dokonał pomniejszenia podstawy PIT/CIT, ma on następnie obowiązek odpowiedniego powiększenia podstawy w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym wierzytelność została uregulowana lub zbyta, odpowiednio o wartość kwot uprzednio odliczonych.

Warunki skorzystania z ulgi na złe długi w PIT i CIT

Aby skorzystać z ulgi na złe długi, łącznie muszą zostać spełnione także inne warunki, wynikające z art. 26i ust. 10 ustawy o PIT:

1) na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego dłużnik nie może być w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

2) od daty wystawienia faktury, rachunku lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie powinny upłynąć 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym sporządzono te dokumenty, a w przypadku gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności;

3) transakcja handlowa została zawarta w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium RP.

Ulga na złe długi w VAT

Ulga na złe długi pozwala także na odzyskanie podatku VAT z niezapłaconych przez dłużnika faktur. Jest to uprawnienie, jednak nie obowiązek przedsiębiorcy. W tym przypadku należy sięgnąć do art. 89a ustawy o VAT, z którego treści wynika, że podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności będzie można uznać za uprawdopodobnioną, w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze.

Takiej korekty dokonuje się w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, pod warunkiem, że do dnia złożenia przez wierzyciela deklaracji podatkowej za ten okres wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie. Jeśli natomiast po złożeniu korekty należność zostanie uregulowana albo zbyta, wierzyciel powinien pamiętać, by zwiększyć podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta.

Warunki skorzystania z ulgi na złe długi w VAT

Podobnie jak w przypadku ustawy PIT/CIT, tak również ustawa VAT określa pewne warunki, jakie muszą zostać spełnione, by móc skorzystać z ulgi na złe długi. Poza uprawdopodobnieniem nieściągalności wierzytelności należy pamiętać również o tym, by:

1) na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty, wierzyciel był podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny,

2) od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie powinny upłynąć 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.

Każdy pracownik jest uprawniony do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 lub 26 dni, w zależności od stażu pracy. To jedno z jego podstawowych praw, którego nie może się on zrzec. W związku jednak z tym, że urlopy nieco dezorganizują pracę w każdym przedsiębiorstwie, zadaniem pracodawcy jest wypracowanie systemu, który pozwoli na rozsądne planowanie urlopów wypoczynkowych bez ryzyka nadmiernego zakłócenia standardowego rytmu pracy.

Urlop zgodnie z planem urlopów wypoczynkowych

Odwołując się do podstawowej zasady wyrażonej w art. 163 KP, urlopów wypoczynkowych powinno udzielać się zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się jednak części urlopu udzielanego pracownikowi na żądanie.

Bardzo często plan urlopów utożsamiany jest z planem rocznym. Tymczasem przepisy nigdzie nie narzucają pracodawcy, by ustalał on harmonogram urlopów z góry na cały rok kalendarzowy. Plan urlopów może obejmować również krótsze okresy, na przykład kwartał lub półrocze. Planowanie urlopów w krótszej perspektywie w wielu przypadkach okazuje się znacznie korzystniejsze, ponieważ pozwala z większą precyzją przewidzieć pewne zdarzenia. Gdy natomiast urlopy ustalane są z rocznym wyprzedzeniem, w praktyce często dochodzi na tym polu do wielu zmian, wynikających zarówno z przyczyn leżących po stronie pracowników, jak i nierzadko samych pracodawców. Stąd też, ustalając organizację urlopów wypoczynkowych, warto rozważyć, czy bardziej zasadne nie będzie wprowadzenie planów krótkookresowych, sprzyjających w licznych przypadkach lepszej organizacji i nienarażających pracodawcę na nagłe zmiany.

Urlopy wypoczynkowe możliwe również bez planu urlopów

Plan urlopów nie jest jedynym narzędziem do ustalania urlopów pracowniczych w przedsiębiorstwie. Przepisy zezwalają bowiem pracodawcy na rezygnację z planu urlopów, co wymaga jednak uprzedniej zgody zakładowej organizacji związkowej (dotyczy to także pracodawców, u których takie organizacje nie działają).

Jeśli u danego pracodawcy nie obowiązuje plan urlopów, wtedy też termin urlopu ustala się w porozumieniu z pracownikami, również biorąc pod uwagę ich wnioski oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

Dobrą praktyką, jakiej powinien przestrzegać w tym miejscu pracodawca, jest zadbanie o to, by udzielać takich urlopów sprawiedliwie, zgodnie z kolejnością spływania wniosków. Pracownicy, którzy planują urlop w standardowych miesiącach wakacyjnych, powinni pamiętać, by zasygnalizować pracodawcy potrzebę wypoczynku w tym czasie z odpowiednim wyprzedzeniem. Należy jednocześnie podkreślić, że nie istnieje tu żadne, z góry narzucone pierwszeństwo w udzielaniu urlopów dla pracowników będących rodzicami, z tytułu trwania w tym czasie wakacji szkolnych. Przepisy dotyczące urlopów wypoczynkowych nie faworyzują w tym przypadku żadnej z grup pracowniczych.

Warto mieć dodatkowo na względzie, że poza miesiącami wakacyjnymi dużym zainteresowaniem „urlopowym”, zawsze cieszą się także inne okresy, takie jak długie weekendy majowe i czerwcowe. W miarę możliwości nie powinno dochodzić jednak do sytuacji, w których każdego roku urlop w tym czasie otrzymują stale jedne i te same osoby, kosztem innych pracowników.

Za brak urlopu grozi kara

W związku z tym, że prawo do płatnego urlopu jest jednym z podstawowych praw pracowniczych, każdy pracodawca jest zobowiązany zadbać o właściwą organizację urlopów w trakcie roku. Nie wolno zapominać, że za nieudzielenie przysługującego pracownikowi urlopu lub bezpodstawne obniżenie jego wymiaru pracodawca może zostać ukarany karą grzywny w wysokości od 1000 zł do nawet 30 000 zł.

Jeśli natomiast pracownikowi nie udałoby się wykorzystać całego urlopu w terminie ustalonym zgodnie z planem urlopów lub na podstawie zawieranego z pracodawcą porozumienia, urlop niewykorzystany powinien zostać mu udzielony najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.

30 czerwca 2022 r. upłynął termin do rozliczenia CIT. Niestety nie obyło się bez pewnych komplikacji i wątpliwości, w tym roku wynikających przede wszystkim z rozbieżnego traktowania darowizn na rzecz Ukrainy na gruncie przepisów o CIT i VAT. Firmy zaangażowane w pomoc naszym wschodnim sąsiadom, w których kraju już od ponad roku toczy się wyniszczająca wojna, w ostateczności musiały mierzyć się więc dodatkowo z wyzwaniami prawnymi stawianymi przez przepisy własnego państwa oraz nieprzychylnym stanowiskiem Fiskusa.

Darowizny na rzecz Ukrainy w ustawie o CIT

Kluczowy dla zrozumienia istoty tego problemu pozostaje art. 38w ustawy o CIT, który to pozwala zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu koszty wytworzenia lub ceny nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, o ile nie zostały one zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie innych przepisów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.

Ustawa o CIT wprowadza w tym miejscu jeszcze jeden, istotny warunek, a mianowicie, darowizny na rzecz Ukrainy, aby można było uwzględnić je w kosztach uzyskania przychodu, powinny zostać przekazane konkretnym, wskazanym w tym akcie prawnym podmiotom:

• organizacjom pożytku publicznego,
• jednostkom samorządu terytorialnego,
• wojewodom,
• Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
• podmiotom wykonującym na terytorium RP lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.

Darowizny pieniężne i bezpośrednie na rzecz obywateli Ukrainy wyłączone z kosztów uzyskania przychodów w CIT

Z powyższego wynika tym samym, że darowizny dokonane na rzecz podmiotów innych niż wymienione w przepisie, a więc m.in. przekazane bezpośrednio obywatelom Ukrainy, nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodu przedsiębiorcy na podstawie ustawy o CIT.

Fiskus broni jednak nie tylko tego stanowiska, ale i nie godzi się na to, powołując się na art. 38w ustawy o CIT, aby takiemu odliczeniu podlegały także darowizny o charakterze pieniężnym, a jedynie wydatki poniesione na wyprodukowanie lub nabycie określonych rodzajów rzeczy, na przykład lekarstw, środków higieny, żywności, śpiworów.

W ostatnim czasie zapadł jednak wyrok, dający nadzieję na złagodzenie tych restrykcji. Mowa o wyroku WSA w Warszawie z dnia 18 maja 2023 r., sygn. akt III SA/Wa 2531/22, w którym to sąd, powołując się na koncepcję społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR), zezwolił powodowi na uwzględnienie w kosztach uzyskania przychodu wydatków, jakie poniósł on w związku z niesieniem pomocy bezpośrednio obywatelom Ukrainy – dzieciom i dorosłym uchodźcom.

Darowizny na rzecz Ukrainy w ustawie o VAT

Nieco inaczej problem dokonywania darowizn na rzecz Ukrainy prezentuje się na gruncie przepisów ustawy o VAT.  O ile w tym przypadku nie są negowane wprawdzie darowizny pieniężne, ponieważ z punktu widzenia ustawy o VAT uznaje się je za neutralne, gdyż pieniędzy nie traktuje się jako towaru w rozumieniu przepisów tej ustawy (art. 7 ust. 2 i art. 2 pkt 6 oraz interpretacja indywidualna nr IBPP2/443-234a/07/EJ), to jednak sytuacja nie jest tak klarowna w odniesieniu do darowizn rzeczowych.

W przypadku odliczeń VAT podstawę stanowi rozporządzenie Ministra Finansów obniżające stawki podatku od towarów i usług, które wprowadziło obniżoną do wysokości 0% stawkę podatku VAT do dostawy towarów i świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy. Aktualny dokument z dnia 2 grudnia 2022 r. w sprawie obniżonych stawek podatku od towarów i usług w roku 2023, został przedłużony w zakresie stosowania VAT 0% dla dostaw i usług na cele związane z pomocą Ukrainie, z 30 czerwca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r.

W rozporządzeniu, podobnie jak w art. 38w ustawy o CIT, wyszczególniono listę podmiotów, na których rzecz przedsiębiorcy mogą świadczyć usługi lub dokonywać dostawy towarów ze stawką VAT 0%. Co jednak istotne, jest ona krótsza niż w przepisach o podatku dochodowym, ponieważ uwzględnia tylko trzy grupy: Rządową Agencję Rezerw Strategicznych, podmioty lecznicze oraz jednostki samorządu terytorialnego. Nie znalazły się na niej organizacje pożytku publicznego.

Kolejną, istotną kwestią, związaną z możliwością zastosowania VAT 0%, jest wymóg zawarcia pisemnej umowy między podatnikiem dokonującym dostawy towarów lub świadczącym usługi oraz jednym z podmiotów wskazanych powyżej. Z umowy tej powinno wynikać, że dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.

Prowadzenie własnej działalności gospodarczej wiąże się z bardzo dużą odpowiedzialnością. Nie jest więc niczym zaskakującym, że każdy przedsiębiorca, przed rozpoczęciem współpracy z nowym kontrahentem, powinien dokonać jego dokładnej weryfikacji. Wynika to również z faktu, że jako podmiot profesjonalny, jest zobowiązany do zachowania należytej staranności. Niestety nierzetelni kontrahenci wcale nie są zjawiskiem rzadkim, dlatego też założenie, że nasza firma na pewno nie napotka takiego na swojej drodze, bywa bardzo złudne i może wiązać się z wieloma negatywnymi konsekwencjami. Mówiąc o weryfikacji kontrahenta, pojawia się jednak zasadnicze pytanie – jak tego dokonać?

Krok 1: Rejestr przedsiębiorców KRS i CEIDG

Od czego warto zacząć weryfikację potencjalnego kontrahenta? Przede wszystkim od sprawdzenia, czy taki podmiot faktycznie widnieje w rejestrach, a więc, czy w ogóle istnieje. Jeśli jest to przedsiębiorca będący osobą fizyczną, prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą lub wspólnik spółki cywilnej, odpowiednich danych dostarczy nam CEIDG. W przypadku osób prawnych, a więc spółek, należy sięgnąć do KRS.

W rejestrach tych znajdują się dokładne dane przedsiębiorcy (m.in. jego adres, siedziba, rodzaj świadczonych usług), wysokość kapitału zakładowego, jeśli jest to spółka, informacje o wszczęciu postępowania likwidacyjnego lub upadłościowego, sposób reprezentacji. Rejestry zawierają także informacje o istotnych zmianach w firmie, takich jak okresowe zawieszenie świadczenia usług, czy zmiany w zarządzie, na które również warto zwrócić uwagę.

Krok 2: Internet

Jednym z narzędzi, które da nam szybki pogląd na temat potencjalnego, przyszłego partnera biznesowego, jest Internet. Korzystając z jego zasobów, należy oczywiście pamiętać, że w sieci można znaleźć wiele różnych informacji, nie zawsze prawdziwych. Do każdej z nich trzeba dlatego podchodzić z dystansem.

Internet jest nam jednak w stanie dostarczyć szeregu danych o firmie, które mogą widnieć nie tylko na jej stronie, ale i w mediach społecznościowych, czy na różnego rodzaju grupach, forach tematycznych. To również Internet jest miejscem, w którym zapoznamy się z referencjami klientów danego przedsiębiorstwa, jak i opiniami osób współpracujących z nim na podstawie umów o pracę, umów cywilnoprawnych, czy w relacjach B2B.  

W sieci dostępne jest ponadto jeszcze jedno, ważne narzędzie, którym zdecydowanie warto posiłkować się na etapie weryfikowania drugiej strony (zwłaszcza firmy zagranicznej) – Google Street View, pozwalające „podglądnąć” siedzibę kontrahenta. Pamiętajmy jednak, aby zwrócić w tym przypadku uwagę na datę ostatniej aktualizacji.

Krok 3: Biała lista podatników VAT

Wykaz podatników VAT, nazywany także białą listą, jest rejestrem zawierającym wykaz podmiotów: zarejestrowanych w VAT jako podatnicy VAT czynni lub zwolnieni z VAT, niezarejestrowanych do VAT lub wykreślonych z rejestru, a także przywróconych jako podatnicy VAT. Służy więc przede wszystkim identyfikacji podatników w zakresie tego, czy podlegają oni podatkowi od towarów i usług.

Biała lista podatników VAT dostarcza podstawowych danych o przedsiębiorcy (m.in. nazwa, adres, siedziba, NIP, REGON, KRS) oraz numery rachunków rozliczeniowych (bankowych i imiennych, w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej).

Krok 4: VAT UE

Weryfikując przyszłego kontrahenta, w niektórych przypadkach warto sięgnąć także do systemu VIES, na potrzeby VAT UE. Dotyczy to tych sytuacji, w których druga strona ma siedzibę za granicą, w innym państwie należącym do UE. Portal ten dostarcza informacji w zakresie tego, czy zagraniczna firma widnieje jako dokonująca transakcji wewnątrzwspólnotowych. Jest to ważne w kontekście zastosowania stawki VAT wynoszącej 0% dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów.

Krok 5: Urząd Skarbowy

Chcąc uzyskać informacje dotyczące tego, czy kontrahent rozlicza się w terminie ze swoich zobowiązań podatkowych, czy też składa wymagane przepisami deklaracje podatkowe, można wystąpić z odpowiednim wnioskiem do urzędu skarbowego. Co jednak istotne, taka możliwość przysługuje tylko faktycznej stronie transakcji. Urząd nie przekaże nam tym samym informacji o kontrahentach przyszłych, czy potencjalnych, z którymi dopiero planujemy nawiązać współpracę.

Krok 6: Rejestry Dłużników

Informacje o zadłużeniu przyszłych kontrahentów oraz ich aktualnej kondycji finansowej są trzymane w rejestrach takich jak RDN, BIG, czy KRD. Przegląd rejestrów dłużników to jeden z istotniejszych kroków na etapie weryfikacji, jeżeli mamy tylko przypuszczenia, że druga strona już teraz może mieć problemy ze spłatą swoich zobowiązań.

Czy weryfikacji kontrahenta trzeba dokonywać samodzielnie?

Brak czasu z całą pewnością nie powinien być przesłanką usprawiedliwiającą zaniechanie weryfikacji przyszłego kontrahenta. Jeżeli nie jesteśmy w stanie przeprowadzić chociażby częściowej analizy samodzielnie, pamiętajmy, że w każdym przypadku możemy skorzystać z odpłatnych usług  profesjonalnych podmiotów, nazywanych wywiadowniami gospodarczymi, które specjalizują się w sprawdzaniu wiarygodności zarówno przedsiębiorców z kraju, jak i mających siedzibę za granicą.

Nie jest tajemnicą, że maksymalna stawka podatku od prywatnych budynków mieszkalnych lub ich części jest znacznie niższa, preferencyjna, niż stawka przewidziana dla budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lub zajętych na prowadzenie takiej działalności. W 2023 r. różnica ta osiąga niemal 30-krotność. Ma to szczególne znaczenie dla przedsiębiorców prowadzących działalność we własnym domu lub mieszkaniu. W sprawie opodatkowania wynajmowanych przez przedsiębiorcę budynków mieszkalnych zajętych na działalność gospodarczą stanowisko zajęło na początku tego roku Ministerstwo Finansów, stwierdzając, że należy traktować je w ten sposób nawet wtedy, gdy najemcy wykorzystują je tylko na cele mieszkalne.

Problematykę podatku od nieruchomości reguluje ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Na gruncie tych przepisów opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:

1) grunty;

2) budynki lub ich części;

3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Podatnikami podatku od nieruchomości są w szczególności osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące: właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych, użytkownikami wieczystymi gruntów.

Podstawę opodatkowania stanowi w przypadku budynków lub ich części powierzchnia użytkowa, w przypadku gruntów – powierzchnia, natomiast dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest to wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego. Jeżeli nie dokonuje się jednak odpisów amortyzacyjnych, za podstawę opodatkowania należy przyjąć wartość rynkową budowli, ustaloną na dzień powstania obowiązku podatkowego.

Stawki maksymalne podatku od nieruchomości w 2023 r.

Wysokość stawek podatku od nieruchomości jest ustalana indywidualnie przez każdą radę gminy w uchwale. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 5 wskazuje jednak na maksymalne wysokości tych stawek. Są one aktualizowane corocznie przez Ministra Finansów i ogłaszane w drodze obwieszczenia.

Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2022 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na 2023 r., stawki podatku od nieruchomości nie mogą przekroczyć rocznie:

• od budynków mieszkalnych lub ich części – 1,00 zł od 1 m² powierzchni użytkowej (stawka preferencyjna);
• od budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 28,78 zł od 1 m² powierzchni użytkowej.

Nieruchomość związana z prowadzeniem działalności a nieruchomość zajęta na prowadzenie działalności

O ile w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych znalazła się definicja gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, o tyle przepisy nigdzie nie wyjaśniają, co należy rozumieć przez budynek lub jego część „zajęty na prowadzenie działalności”.

W pierwszym przypadku, tj. w odniesieniu do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności, ustawa w art. 1a ust. 1 pkt 3 definiuje je jako będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z zastrzeżeniem ust. 2a tejże ustawy (przepis ten wyłącza z gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej m.in. budynki mieszkalne oraz grunty związane z tymi budynkami). Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych za działalność gospodarczą traktuje działalność, o której mowa w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Aby zrozumieć natomiast istotę budynków zajętych na prowadzenie działalności, trzeba odwołać się do doktryny, która prezentuje w tym przedmiocie ujednolicony pogląd. Zgodnie z respektowanym od lat stanowiskiem zajęcie budynku (domu lub mieszkania) na potrzeby działalności odnosi się do takich przypadków, w których doszło do wyłączenia w nich funkcji mieszkalnej. Taka sytuacja będzie mieć miejsce, gdy m.in. przeznaczymy mieszkanie na salon fryzjerski lub zaadaptujemy część domu na gabinet lekarski w sposób ściśle związany z działalnością gospodarczą, uniemożliwiając jednocześnie realizację w nich funkcji mieszkalnej. Wtedy też nie znajdzie zastosowania preferencyjna stawka podatku od nieruchomości, a stawka najwyższa. O konieczności zapłaty wyższej stawki nie powinno z kolei przesądzać samo zarejestrowanie firmy w domu, czy mieszkaniu, jeżeli nie wiąże się to przykładowo z jednoczesnym przystosowaniem ich na ten cel, uwzględnieniem ich w ewidencji środków trwałych, czy też zaliczaniem do kosztów uzyskania przychodu wydatków związanych z użytkowaniem tych powierzchni.

Zajęcie budynku na prowadzenie działalności w świetle wyroku NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 1252/19

Do kwestii związanych z ustalaniem stawek podatku od nieruchomości przez przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w domu lub mieszkaniu odniósł się na początku tego roku Minister Finansów, udzielając odpowiedzi na interpelację nr 37882 Pana Posła Cz. Siekierskiego w sprawie stawek podatku od nieruchomości od lokali w budynkach mieszkalnych wynajmowanych przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, w świetle wyroku NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 1252/19.

W wyroku tym NSA uznał, że przedsiębiorca, który wynajmuje w całości budynek mieszkalny na cele mieszkaniowe, powinien opłacać podatek od nieruchomości według najwyższych stawek, ponieważ jest to „budynek mieszkalny zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej”. Na uwagę zasługuje w tej sprawie fakt, że przedsiębiorca nie wykonywał w nim fizycznie jakiejkolwiek działalności, w tym nie robili tego sami najemcy. NSA kierował się jednak w tym przypadku rodzajem prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności i znaczeniem budynku mieszkalnego w osiąganiu zysków. Przedmiotem działalności przedsiębiorcy pozostawał bowiem wynajem i zarządzanie nieruchomościami, budynek został ujęty w ewidencji środków trwałych przedsiębiorcy i podlegał amortyzacji w aspekcie podatku dochodowego, a wydatki dotyczące budynku były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów na gruncie podatku dochodowego.

Jak zaznaczył Zgłaszający, „dotychczas pojęcie „zajęcia budynku mieszkalnego na prowadzenie działalności gospodarczej” nie było interpretowane we wskazany wyżej przez NSA sposób”. Odwołał się on do stanowiska prezentowanego w doktrynie, zgodnie z którym budynki (lokale) mieszkalne należy opodatkowywać zgodnie z najniższymi stawkami, nawet wtedy, gdy są przedmiotem najmu. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w wynajmowanym budynku podatek powinien być natomiast naliczany według stawek dla budynków związanych z działalnością gospodarczą.

Stąd też Zgłaszający wystąpił do Ministra z zapytaniem, czy termin „zajęcie na prowadzenie działalności gospodarczej” należy rozumieć dosłownie, zgodnie ze słownikowym znaczeniem tego wyrazu, czyli jako uczynienie z mieszkania lub z budynku miejsca, w którym fizycznie prowadzona jest działalność gospodarcza (np. biuro, pracownia, warsztat)?

Stanowisko Ministra Finansów z dnia 12 stycznia 2023 r.

W odpowiedzi na interpelację nr 37882 MF przyjął, że „Znajdujący się w posiadaniu podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą budynek mieszkalny może zostać uznany za zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej, co uzasadnia zastosowanie stawki podatkowej przewidzianej w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b u.p.o.l., jeżeli stanowi element przedsiębiorstwa i jest wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej. Sama istota funkcji mieszkalnej budynku lub jego części nie wyłącza możliwości uznania, że budynek mieszkalny lub jego część zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Funkcja mieszkalna budynku jest wręcz niezbędnym elementem prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie najmu nieruchomości”.

Minister powołał się także na wyrok NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 2064/19, w którym Sąd wyjaśnił, iż „Nie zawsze przedsiębiorca do osiągnięcia efektów swojej działalności będzie musiał „fizycznie” wykorzystywać składniki swojego majątku. Jeżeli rodzaj danej działalności za tym przemawia, składniki takie będą wykorzystywane przez niego w sposób pośredni, lecz umożliwi to przedsiębiorcy prawidłowe prowadzenie działalności gospodarczej. Decydujące znaczenie ma zatem gospodarcze przeznaczenie budynku mieszkalnego (jego części) przez przedsiębiorcę do realizacji określonego rodzaju działalności, o czym przesądza w szczególności ujęcie go w prowadzonej przez przedsiębiorcę ewidencji środków trwałych, dokonywanie odpisów amortyzacyjnych czy zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących takiego budynku mieszkalnego (części budynku). […] Stawki podatku przewidziane w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b u.p.o.l. nie zostały uzależnione od faktycznego (fizycznego) zajęcia budynku mieszkalnego lub jego części w celu prowadzenia w nich działalności gospodarczej. Istotne jest natomiast, czy wykorzystywane są one do realizacji gospodarczych celów przedsiębiorcy”.

W odpowiedzi na pytanie zawarte w interpelacji Minister potwierdził, że termin „zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej” powinno rozumieć się zgodnie z powołaną linią orzeczniczą NSA, a więc „nie jako „fizyczne” zajęcie budynku mieszkalnego lub jego części na działalność gospodarczą np. biuro, lecz jako wykorzystywanie do prowadzenia działalności gospodarczej, której przedmiotem może być m.in. wynajem budynków mieszkalnych”.

Źródło:

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20220000731/O/M20220731.pdf

https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=CMKDKT

https://orka2.sejm.gov.pl/INT9.nsf/klucz/ATTCN2J8T/%24FILE/i37882-o1.pdf

8 marca 2023 r. w e-Urzędzie Skarbowym pojawiła się nowa usługa, nazwana „Historią złożonych deklaracji”. Uruchomienie tej funkcji wymagało zasilenia e-Urzędu Skarbowego około 190 mln rekordów danych.

Na co pozwala nowa usługa w e-Urzędzie Skarbowym?

„Historia złożonych deklaracji” pozwala podatnikom przeglądać złożone deklaracje elektroniczne, pobierać je w pliku .xml i drukować. Nowa usługa obejmuje deklaracje złożone za 2019 rok i następne lata podatkowe.

W systemie udostępniono ponadto deklaracje złożone w formie papierowej i wprowadzone do e-US.

Możliwość wglądu obejmuje następujące rodzaje dokumentów wraz z załącznikami:

• PIT-16A,
• PIT-19A,
• PIT-28,
• PIT-36 i PIT-36L,
• PIT-37,
• PIT-38,
• PIT-39,
• PIT-OP,
• DSF-1,
• PIT-DZ,
• PCC-3 i PCC-3/A,
• SD-Z2, SD-3 oraz SD-3/A.

Na tym nie koniec zmian

Ministerstwo Finansów w wydanym komunikacie poinformowało, że już wkrótce podatnicy zyskają dostęp także do innych, złożonych deklaracji w podatku PIT i VAT.

Co to jest e-Urząd Skarbowy?

e-Urząd Skarbowy jest portalem udostępnianym w ramach strony www.podatki.gov.pl, który umożliwia podatnikom załatwianie szeregu spraw online, bez potrzeby wychodzenia z domu i stawiania się osobiście w wybranej placówce. System jest dostępny z dowolnego urządzenia, 24/7.

Do podstawowych usług oferowanych w e-Urzędzie Skarbowym należy „Twój e-PIT”, a także e-mikrofirma, wykaz mandatów karnych, zwroty podatków, płatności online.

Logowanie do systemu odbywa się poprzez profil zaufany, e-dowód, bankowość elektroniczną, aplikację mobilną lub na podstawie danych autoryzujących (PESEL/NIP). Rejestracja użytkownika nie jest wymagana.

 

Źródło:

https://www.podatki.gov.pl/wyjasnienia/historia-zlozonych-deklaracji-nowa-usluga-w-eus/

Osoby, które w ubiegłych latach złożyły deklarację o rezygnacji z PPK, w tym roku, jeśli nadal chcą pozostać wyłączone z programu oszczędzania, muszą dokonać tego ponownie. Wynika to z tak zwanego autozapisu, inaczej zapisu do PPK z urzędu, który wszedł w życie 1 stycznia 2023 r.

Obowiązek zawarcia umowy o zarządzanie PPK spoczywa na każdym podmiocie zatrudniającym co najmniej jedną osobę, w imieniu której, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych, jest zobowiązany zawrzeć umowę o prowadzenie PPK. Są to obligatoryjnie osoby w wieku 18 – 55 lat, ponieważ, jak wynika z art. 15 ust. 2 ustawy o PPK, pracodawca zawiera umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób, które ukończyły 55. rok życia i nie przekroczyły 70. roku życia, wyłącznie na ich wniosek. Umowy o prowadzenie PPK nie zawiera się z kolei z osobami, które najpóźniej w pierwszym dniu zatrudnienia ukończyły 70. rok życia, o czym stanowi art. 15 ust. 1 ustawy o PPK.

Uczestnictwo w PPK jest jednak dobrowolne, co oznacza, że uczestnik PPK może zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK na podstawie deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu w formie pisemnej.

Autozapis do PPK

Wraz z początkiem 2023 r. w życie weszły nowe przepisy, które nałożyły na pracodawców (podmioty zatrudniające) obowiązek dokonywania okresowych autozapisów pracowników do PPK, czyli zapisów z urzędu. Nie ma przy tym znaczenia, kiedy pracownicy dołączyli do programu, czy też fakt, że już wcześniej zrezygnowali z uczestnictwa w nim.

Zgodnie z treścią art. 23 ust. 6 ustawy o PPK, autozapis, począwszy od 2023 r., będzie odbywał się co cztery lata, od dnia 1 kwietnia. Najbliższy nastąpi tym samym 1 kwietnia 2023 r., a kolejny 1 kwietnia 2027 r. Terminu wynoszącego 4 lata nie liczy się indywidualnie dla każdej osoby zatrudnionej, w zależności od tego, w jakiej dacie złożyła ona rezygnację z PPK.

Poprzednie deklaracje ważne jeszcze tylko do końca lutego 2023 r.

Poprzednie deklaracje dotyczące rezygnacji z programu tracą ważność ostatniego dnia lutego 2023 r. Do tego też czasu pracodawca jest zobowiązany poinformować pracowników, którzy wycofali się z PPK, o ponownym zapisie (art. 23 ust. 5 ustawy o PPK).

Nowe deklaracje o rezygnacji z programu można składać jednak pracodawcy najwcześniej od 1 marca 2023 r.

Czym skutkuje brak złożenia ponownej deklaracji o rezygnacji z PPK?

Jeżeli w terminie od 1 marca 2023 r. do końca tego miesiąca pracownik nie przedłoży pracodawcy deklaracji o dalszej rezygnacji z PPK, od 1 kwietnia 2023 r. zostanie objęty tym programem, do chwili, aż ponownie nie zrezygnuje z uczestnictwa w nim.

Spóźnienie się ze złożeniem deklaracji o wypis z PPK skutkuje tym, że pracodawca za okres objęcia pracownika programem będzie odprowadzał z jego comiesięcznego wynagrodzenia składki na PPK.

Złożenie deklaracji o rezygnacji z PPK nie zamyka jednak przed uprawnionym możliwości ponownego zapisu do PPK. Pracownik może w każdym czasie złożyć podmiotowi zatrudniającemu w formie pisemnej wniosek o dokonywanie wpłat do PPK. W takiej sytuacji wpłat tych dokonuje się, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono stosowny wniosek.

Wzór deklaracji o rezygnacji z PPK

Rezygnacji z PPK nie składa się w dowolnej formie, a tylko za pośrednictwem specjalnej deklaracji, której wzór opracował Minister Finansów i określił w załączniku do rozporządzenia z dnia 12 czerwca 2019 r. w sprawie deklaracji o rezygnacji z dokonywania wpłat do pracowniczych planów kapitałowych.

Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia deklaracja o rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK zawiera:

1) dane dotyczące uczestnika PPK: imię (imiona) i nazwisko, numer PESEL lub datę urodzenia, serię i numer dowodu osobistego albo numer paszportu bądź innego dokumentu potwierdzającego tożsamość;

2) nazwę podmiotu zatrudniającego;

3) oświadczenie uczestnika PPK o posiadaniu przez niego wiedzy o konsekwencjach złożenia deklaracji.

Wzór deklaracji jest dostępny pod adresem: https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/deklaracja-o-rezygnacji-z-dokonywania-wplat-do-pracowniczych-planow-18863555.