Z nowego w polskim systemie prawnym rozwiązania, czyli wakacji od ZUS, będzie można skorzystać jeszcze w bieżącym roku. Długo wyczekiwana przez przedsiębiorców ulga w opłacaniu składek społecznych ma być dostępna już od 1 listopada. Na czym konkretnie polegają wakacje od ZUS, kogo dotyczą oraz na jakich zasadach?

Wakacje od ZUS, czyli…

Wakacje od składki społecznej, przewidziane w ustawie z dnia 9 maja 2024 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Trzeba wyraźnie podkreślić, że wakacje od ZUS nie dotyczą składki zdrowotnej. W tym zakresie nie przewidziano żadnych ulg.

Wakacje składkowe pozwalają przedsiębiorcy skorzystać ze zwolnienia z opłacania następujących składek:

• emerytalnej,
• rentowej,
• wypadkowej,
• chorobowej,
• na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy.

Pod uwagę bierze się najniższą podstawę wymiaru.

Ile trwają wakacje od ZUS?

Z wakacji od ZUS przedsiębiorca będzie mógł korzystać tylko przez jeden miesiąc w każdym roku kalendarzowym. Nie ma przy tym znaczenia, jaki będzie to miesiąc – decyzja należy tu do płatnika składek.

Dla jakich przedsiębiorców przewidziane są wakacje od ZUS?

Wakacje składkowe są rozwiązaniem, z którego skorzystać będzie mógł każdy mikroprzedsiębiorca lub samozatrudniony widniejący w rejestrze CEIDG, niezależnie od tego, z jakiej formy opodatkowania korzysta, a także wspólnicy spółki cywilnej.

Pod wakacje od ZUS podlegają zatem:

• osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz
• przedsiębiorcy zatrudniający do 9 osób.

Co jednak istotne, zwolnienie z obowiązku opłacania składek społecznych dotyczy tylko tych składek, które przedsiębiorca opłaca za siebie. Ulga ta nie obejmuje natomiast składek, które opłaca on za swoich pracowników, czy zleceniobiorców.

Na jakich warunkach można skorzystać z wakacji od ZUS?

Zwolnienie z opłacania składek społecznych w wybranym przez przedsiębiorcę miesiącu w roku kalendarzowym jest możliwe, jeśli spełni on następujące warunki:

1) w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku będzie mieć zgłoszonych do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego lub ubezpieczenia zdrowotnego nie więcej niż dziesięciu ubezpieczonych;

2) w ostatnich 2 latach kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku nie osiągnął przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub w co najmniej jednym roku z 2 ostatnich lat kalendarzowych poprzedzających rok złożenia wniosku osiągnął roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro;

3) jako ubezpieczony w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia wniosku oraz w okresie od początku roku kalendarzowego złożenia wniosku do dnia złożenia tego wniosku nie wykonywał pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego w roku kalendarzowym rozpoczęcia działalności gospodarczej lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej;

4) w miesiącu kalendarzowym poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku jako ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Jak przygotować i złożyć wniosek o wakacje od ZUS?

Aby skorzystać z wakacji składkowych, przedsiębiorca musi wystąpić do ZUS z odpowiednim wnioskiem. Będzie to wniosek RWS, który wkrótce pojawi się na platformie. W związku z tym, że z przepisów wynika wprost, że zwolnienie z opłacenia składek stanowi pomoc de minimis, we wniosku tym przedsiębiorca będzie dodatkowo zobowiązany, by wskazać informacje o rodzajach pomocy publicznej, z których korzystał.

Informacje, jakie powinny znaleźć się w takim wniosku, to:

1) dane płatnika składek (imię i nazwisko, NIP/PESEL albo seria i numer dowodu osobistego lub paszportu),

2) wskazanie miesiąca kalendarzowego, w którym płatnik składek zamierza skorzystać ze zwolnienia od ZUS,

3) oświadczenia, że na dzień złożenia wniosku płatnik składek spełnia ww. warunki niezbędne do skorzystania z wakacji od ZUS,

4) zaświadczenia o pomocy de minimis i pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, jaką otrzymał w okresie 3 lat poprzedzających dzień złożenia wniosku, albo oświadczenie o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;

5) informacje niezbędne do udzielenia pomocy de minimis, dotyczące tego przedsiębiorcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowalnych, na których pokrycie ma być przeznaczona pomoc de minimis.

Taki wniosek należy złożyć w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem. Wniosek składa się wyłącznie za pomocą profilu informacyjnego utworzonego w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład, w formie dokumentu elektronicznego (PUE ZUS).

Zakład rozstrzyga o zwolnieniu z opłacenia składek i informuje o tym płatnika za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Jeśli rozstrzygnięcie w całości uwzględnia wniosek, nie trzeba wydawać w tym przedmiocie decyzji. Natomiast w razie otrzymania decyzji odmownej, będzie się można od niej odwołać.

Co równie istotne, wniosek rozstrzygnięty przez ZUS nie podlega wycofaniu albo korekcie, co oznacza, że przedsiębiorca, po otrzymaniu rozstrzygnięcia, nie będzie mógł wycofać się z wakacji składkowych lub zmienić ich terminu.

Co z działalnością w trakcie trwania wakacji od ZUS?

Gdy temat wakacji składkowych pojawił się w przestrzeni publicznej po raz pierwszy, jedna z głównych obaw, jaka towarzyszyła przedsiębiorcom, dotyczyła tego, co będzie dziać się z ich firmą w okresie „wakacyjnym”.

Rozwiewając wszelkie wątpliwości:

• w miesiącu, w którym przedsiębiorca korzysta z wakacji od ZUS i nie opłaca składek społecznych z własnej kieszeni, składki te opłacane są z budżetu państwa,
• wakacje od ZUS nie wpływają tym samym (nie pogarszają) przyszłej sytuacji przedsiębiorcy związanej z jego prawem do emerytury bądź renty,
• w okresie wakacji od ZUS przedsiębiorca nie musi w dodatku zawieszać swojej działalności i faktycznie wstrzymywać się od jej prowadzenia, zaprzestawać świadczenia usług.

Oznacza to zatem, że wakacje składkowe nie wiążą się dla przedsiębiorców z żadnymi stratami i negatywnymi konsekwencjami – mogą oni w tym czasie normalnie prowadzić firmę, wystawiać faktury i generować przychody, nie obawiając się jednocześnie o wysokość przyszłej emerytury lub renty.

Wakacje od ZUS w 2024 r.

Wakacje od ZUS będą oficjalnie dostępne od 1 listopada br. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że z wnioskiem powinno się wystąpić w miesiącu poprzedzającym miesiąc kalendarzowy, który ma być objęty zwolnieniem, w rzeczywistości ze zwolnienia będzie można skorzystać tylko za grudzień 2024 r., składając wniosek w listopadzie.  

Przedstawiciele branży transportowej, która to zmaga się w ostatnim czasie z szeregiem problemów, wystąpili do Ministerstwa Infrastruktury z postulatem wprowadzenia zmian w zasadach naliczania składek na ubezpieczenia społeczne kierowców uczestniczących w przewozach międzynarodowych. Warto podkreślić, że proponowane zmiany dotyczą tymczasowego powrotu do dobrze znanych już przewoźnikom reguł, a mianowicie naliczania składek na ZUS od płacy minimalnej.

Od kilku lat koszty prowadzenia firmy transportowej, w co wlicza się także koszty pracownicze, stale rosną. Jednym z głównych prowodyrów takiego stanu rzeczy był Pakiet Mobilności, który to w 2022 roku wymusił na przedsiębiorstwach przewozowych wprowadzenie zmian w zasadach ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla kierowców międzynarodowych, przyjmując za tę podstawę przeciętne prognozowane wynagrodzenie za pracę w danym roku kalendarzowym w sektorze przedsiębiorstw. A te wynosi obecnie 7824 zł brutto, co jest wzrostem o niemal 1000 zł w porównaniu z rokiem ubiegłym. Znacząco wzrosły tym samym koszty utrzymania pracownika.

Przed rokiem 2022 wysokość składek na ubezpieczenia społeczne była natomiast naliczana od wynagrodzenia minimalnego, którego aktualna wysokość od 1 lipca 2024 roku to dla porównania 4300 zł brutto. I to właśnie tę podstawę postuluje się przywrócić obecnie. Wprawdzie początkowo proponowanym punktem odniesienia do naliczania składek miało być średnie wynagrodzenie za poprzedni rok, to jednak teraz przyjęcie takiego rozwiązania nie byłoby wystarczające. Wprowadzane w ostatnich latach zmiany zbiegły się bowiem w czasie ze skutkami pandemii COVID-19 oraz wojną za naszą wschodnią granicą, która mocno odbiła się na polskich przewoźnikach. W branży transportowej rosną przez to długi i zwiększa się lista firm, które zawieszają swoją działalność, rozpoczynają restrukturyzację lub bankrutują.

ZUS dla kierowców od płacy minimalnej rozwiązaniem o charakterze czasowym

Propozycje środowiska transportowego, które zwróciło się z nimi do Ministerstwa Infrastruktury, mają być teraz konsultowane z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Co istotne, jeśli proponowane postulaty faktycznie weszłyby w życie, to ich charakter będzie jedynie czasowy, epizodyczny – nie ma być to rozwiązanie wprowadzane na stałe. Z początku apelowano o to, by obniżenia dokonać na okres 18 miesięcy, jednak dużo bardziej prawdopodobne zdaje się skrócenie tego okresu do 12 miesięcy. Póki co nie wiadomo jeszcze, kiedy nowe rozwiązania miałyby wejść w życie. Wszystko wskazuje na to, że jeśli już to nastąpi, to najpewniej nie w tym roku, a na początku następnego.

ZUS dla kierowców od płacy minimalnej – kto zyska, a kto straci?

Czy przywrócenie starych zasad to aby na pewno rozwiązanie korzystne? Niestety odpowiedź na nie brzmi: to zależy dla kogo. Patrząc na to, co tu i teraz, przyjęcie za podstawę wymiaru składek ZUS płacy minimalnej daje korzyści wyłącznie pracodawcom, dla których wiąże się z wyraźnymi oszczędnościami. Innego zdania są natomiast kierowcy, którzy patrzą na tę propozycję perspektywicznie – niższa podstawa składek ZUS oznacza dla nich bowiem niższą emeryturę w przyszłości. Zgodnie z zapewnieniami, nie będzie wpływać natomiast na wysokość bieżących świadczeń (m.in. za czas choroby), które to mają zostać utrzymane na takim samym poziomie.

Niemniej Ministerstwo Infrastruktury, w piśmie wystosowanym do Zrzeszenia Międzynarodowych Przewoźników Drogowych w Polsce i Związku Pracodawców Transport i Logistyka, odniosło się przychylnie do wystosowanych postulatów, podkreślając, iż jest to ograniczone w czasie rozwiązanie pomocowe, które może przyczynić się do obniżenia kosztów prowadzonej działalności i jest bardzo ważnym wsparciem dla polskiej branży międzynarodowego transportu drogowego.

Podstawa wymiaru składki społecznej dla kierowcy międzynarodowego na gruncie obowiązujących przepisów

Przypominamy, że na mocy art. 26g ustawy o czasie pracy kierowców, w przypadku kierowców międzynarodowych, których miesięczny przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie, w skład przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne nie wchodzą:

• kwota stanowiąca równowartość 60 euro za każdy dzień pobytu za granicą, z zastrzeżeniem że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia oraz;
• należności stanowiące zwrot równowartości poniesionych przez kierowcę kosztów:

1. noclegu, o którym mowa w art. 8 ust. 8 rozporządzenia (WE) nr 561/2006,
2. podróży do miejsca rozpoczęcia międzynarodowego przewozu drogowego środkami transportu innymi niż pojazd będący w dyspozycji pracodawcy lub podmiotu, na rzecz którego kierowca wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy,
3. niezbędnych udokumentowanych wydatków określonych lub uznanych przez pracodawcę lub podmiot, na rzecz którego kierowca wykonuje międzynarodowy przewóz drogowy, odpowiednio do uzasadnionych potrzeb w wysokości nieprzekraczającej kwoty wydatków faktycznie poniesionych i udokumentowanych przez kierowcę,
4. korzystania z urządzeń sanitarnych, określonych na podstawie średnich nieudokumentowanych kosztów takich usług oferowanych w ogólnodostępnych miejscach obsługi podróżnych w państwach, w których kierowca wykonuje zadania służbowe.

Ponadto, pracodawca ma również prawo do skorzystania ze zwolnienia na gruncie ustawy o PIT, o którym mowa w art. 21 pkt 23d). Stanowi on, że wolne od podatku dochodowego są przychody ze stosunku pracy oraz umowy zlecenia, otrzymane przez kierowcę z tytułu wykonywania międzynarodowych przewozów drogowych, w wysokości stanowiącej równowartość 20 euro za każdy dzień pobytu kierowcy za granicą.

Łatwiejsze prowadzenie firmy transportowej? Tak, z kancelarią LEGALTRANS!

Obawiają się Państwo nowych regulacji, które są wprowadzane do krajowego porządku prawnego średnio kilka razy w ciągu roku? A może dostrzegają, że przez niedostateczną znajomość przepisów w firmie często pojawiają się dodatkowe problemy, nowe wyzwania, a czasami  i nieprzewidziane koszty?

Jeśli chcą Państwo zarządzać swoim przedsiębiorstwem z większym spokojem, pewnością i gwarancją bezpieczeństwa, zachęcamy do skontaktowania się z naszą kancelarią! Przy naszym stałym wsparciu będą Państwo przygotowani na wszelkie zmiany prawne, a przez to zdołają uniknąć wielu nieprzyjemnych i stresujących sytuacji.

Każdy pracownik jest uprawniony do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 20 lub 26 dni, w zależności od stażu pracy. To jedno z jego podstawowych praw, którego nie może się on zrzec. W związku jednak z tym, że urlopy nieco dezorganizują pracę w każdym przedsiębiorstwie, zadaniem pracodawcy jest wypracowanie systemu, który pozwoli na rozsądne planowanie urlopów wypoczynkowych bez ryzyka nadmiernego zakłócenia standardowego rytmu pracy.

Urlop zgodnie z planem urlopów wypoczynkowych

Odwołując się do podstawowej zasady wyrażonej w art. 163 KP, urlopów wypoczynkowych powinno udzielać się zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się jednak części urlopu udzielanego pracownikowi na żądanie.

Bardzo często plan urlopów utożsamiany jest z planem rocznym. Tymczasem przepisy nigdzie nie narzucają pracodawcy, by ustalał on harmonogram urlopów z góry na cały rok kalendarzowy. Plan urlopów może obejmować również krótsze okresy, na przykład kwartał lub półrocze. Planowanie urlopów w krótszej perspektywie w wielu przypadkach okazuje się znacznie korzystniejsze, ponieważ pozwala z większą precyzją przewidzieć pewne zdarzenia. Gdy natomiast urlopy ustalane są z rocznym wyprzedzeniem, w praktyce często dochodzi na tym polu do wielu zmian, wynikających zarówno z przyczyn leżących po stronie pracowników, jak i nierzadko samych pracodawców. Stąd też, ustalając organizację urlopów wypoczynkowych, warto rozważyć, czy bardziej zasadne nie będzie wprowadzenie planów krótkookresowych, sprzyjających w licznych przypadkach lepszej organizacji i nienarażających pracodawcę na nagłe zmiany.

Urlopy wypoczynkowe możliwe również bez planu urlopów

Plan urlopów nie jest jedynym narzędziem do ustalania urlopów pracowniczych w przedsiębiorstwie. Przepisy zezwalają bowiem pracodawcy na rezygnację z planu urlopów, co wymaga jednak uprzedniej zgody zakładowej organizacji związkowej (dotyczy to także pracodawców, u których takie organizacje nie działają).

Jeśli u danego pracodawcy nie obowiązuje plan urlopów, wtedy też termin urlopu ustala się w porozumieniu z pracownikami, również biorąc pod uwagę ich wnioski oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

Dobrą praktyką, jakiej powinien przestrzegać w tym miejscu pracodawca, jest zadbanie o to, by udzielać takich urlopów sprawiedliwie, zgodnie z kolejnością spływania wniosków. Pracownicy, którzy planują urlop w standardowych miesiącach wakacyjnych, powinni pamiętać, by zasygnalizować pracodawcy potrzebę wypoczynku w tym czasie z odpowiednim wyprzedzeniem. Należy jednocześnie podkreślić, że nie istnieje tu żadne, z góry narzucone pierwszeństwo w udzielaniu urlopów dla pracowników będących rodzicami, z tytułu trwania w tym czasie wakacji szkolnych. Przepisy dotyczące urlopów wypoczynkowych nie faworyzują w tym przypadku żadnej z grup pracowniczych.

Warto mieć dodatkowo na względzie, że poza miesiącami wakacyjnymi dużym zainteresowaniem „urlopowym”, zawsze cieszą się także inne okresy, takie jak długie weekendy majowe i czerwcowe. W miarę możliwości nie powinno dochodzić jednak do sytuacji, w których każdego roku urlop w tym czasie otrzymują stale jedne i te same osoby, kosztem innych pracowników.

Za brak urlopu grozi kara

W związku z tym, że prawo do płatnego urlopu jest jednym z podstawowych praw pracowniczych, każdy pracodawca jest zobowiązany zadbać o właściwą organizację urlopów w trakcie roku. Nie wolno zapominać, że za nieudzielenie przysługującego pracownikowi urlopu lub bezpodstawne obniżenie jego wymiaru pracodawca może zostać ukarany karą grzywny w wysokości od 1000 zł do nawet 30 000 zł.

Jeśli natomiast pracownikowi nie udałoby się wykorzystać całego urlopu w terminie ustalonym zgodnie z planem urlopów lub na podstawie zawieranego z pracodawcą porozumienia, urlop niewykorzystany powinien zostać mu udzielony najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.