Cyfryzacji w administracji publicznej ciąg dalszy. Wprowadzenie Krajowego Systemu e-Faktur, który ma stać się obligatoryjny co do zasady od 1 lipca 2024 r., to tylko jeden z jej przejawów. Podatników w najbliższych latach czeka również obowiązkowa e-księgowość. Co dokładnie to oznacza i kiedy planowane zmiany mają wejść w życie?

E-księgowość – na czym ma polegać?

Ustawa z dnia 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw nakłada na podatników podatków dochodowych nowy obowiązek, w postaci konieczności prowadzenia:

• podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
• ksiąg rachunkowych,
• ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych

w formie elektronicznej, przy użyciu odpowiednich programów komputerowych.

Będą oni zobligowani w dodatku do tego, aby przesyłać je właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do dnia upływu złożenia zeznania bądź deklaracji. Taki przesył również ma odbywać się drogą elektroniczną, w postaci ustrukturyzowanej.

E-księgowość nie dla wszystkich

Obowiązek prowadzenia ksiąg w formie elektronicznej i przesyłania ich właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego nie będzie dotyczył wszystkich podatników podatków dochodowych:

Pod zwolnienie podlegają podatnicy, którzy:

• prowadzą uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów,
• mogą składać zeznanie w postaci papierowej i osiągają wyłącznie przychody wolne od podatku oraz nie są zobowiązani do sporządzania określonych w przepisach o PIT deklaracji lub informacji (art. 27a ustawy o CIT),
• korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy o CIT (m.in. jednostki budżetowe, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, podmioty zarządzające aktywami, kasy zapomogowo-pożyczkowe, państwowe fundusze celowe, wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej ), z wyjątkiem fundacji rodzinnych.

Od kiedy będzie trzeba przesyłać księgi do urzędu skarbowego?

W zakresie terminów przesyłania ksiąg przychodów i rozchodów, ksiąg rachunkowych i ewidencji do właściwego naczelnika urzędu skarbowego nastąpiły pewne zmiany, wprowadzone ustawą z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym nowe przepisy mają zacząć obowiązywać według następującego harmonogramu:

Osoby fizyczne:

Pierwsze przesłanie ksiąg, ewidencji i wykazów wynikających z ustawy o PIT i ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, powinno nastąpić za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu: 31 grudnia 2025 r. (dotyczy podatników wysyłających ewidencje JPK_VAT) albo 31 grudnia 2026 r. (w pozostałych przypadkach).

Osoby prawne:

Pierwsze przesłanie ksiąg, do prowadzenia których zobowiązane są osoby prawne (CIT), odbędzie się za rok podatkowy (w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi – rok obrotowy), rozpoczynający się po dniu: 31 grudnia 2024 r. (podatkowe grupy kapitałowe oraz podatnicy i spółki niebędące osobami prawnymi, jeżeli wartość przychodu uzyskanego w roku poprzednim była wyższa niż równowartość 50 mln euro), 31 grudnia 2025 r. (podatnicy i spółki niebędące osobami prawnymi, zobowiązani przesyłać ewidencje JPK_VAT) albo 31 grudnia 2026 r. (w pozostałych przypadkach).

W pierwszej kolejności zmiany dotkną tym samym podmioty o odpowiedniej do wdrożenia niezbędnych rozwiązań zdolności finansowej – grupy kapitałowe, podatników podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) i spółki niebędące osobami prawnymi, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim, odpowiednio roku podatkowym albo roku obrotowym, przekroczyła równowartość 50 mln euro. Najpóźniej do prowadzenia e-księgowości i przesyłania ksiąg naczelnikowi urzędu skarbowego zobligowani zostaną natomiast podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, a także pozostali podatnicy podatku od osób prawnych oraz spółki niebędące osobami prawnymi, którzy nie wysyłają ewidencji JPK_VAT. Nastąpi to dopiero za rok podatkowy, rozpoczynający się po 31 grudnia 2026 r.

 

Źródło:

https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/zmiana-ustawy-o-podatku-od-towarow-i-uslug-oraz-niektorych-innych-21840570

https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzu-dziennik-ustaw/zmiana-ustawy-o-podatku-dochodowym-od-osob-fizycznych-ustawy-o-podatku-19168023

Polskich przedsiębiorców czeka prawdziwa rewolucja w fakturowaniu. KSeF, czyli Krajowy System e-Faktur, służący wystawianiu, udostępnianiu i przechowywaniu faktur ustrukturyzowanych, z pewnymi wyjątkami stanie się obligatoryjny od 1 lipca 2024 r. W ostatnich dniach Prezydent podpisał ustawę  z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, wprowadzającą ujednolicony program do wystawiania i otrzymywania ustrukturyzowanych faktur drogą elektroniczną.

Dla pewnej grupy przedsiębiorców KSeF może nie być już rozwiązaniem nowym, ponieważ od początku 2022 r. udostępniono go do użytku dobrowolnego, nieobligatoryjnego. Faktury ustrukturyzowane istnieją tym samym obok faktur papierowych i elektronicznych. Wszystko zmieni się jednak za rok, ponieważ od 1 lipca 2024 r. zostanie wprowadzony obowiązek e-fakturowania, a więc wystawiania faktur za pośrednictwem KSeF. Niektórzy będą mieli jednak nieco więcej czasu, aby przygotować się na planowane zmiany. Mowa o małych i średnich przedsiębiorstwach, będących zarazem podatnikami zwolnionymi podmiotowo i przedmiotowo z podatku VAT, którzy zaczną korzystać z KSeF pół roku później – od 1 stycznia 2025 r.

Mimo że do wdrożenia nowych przepisów z pozoru jest jeszcze trochę czasu, rekomendujemy, aby z całym systemem zacząć oswajać się odpowiednio wcześniej, co pozwoli uniknąć Państwu niepotrzebnego stresu i nerwów, a w przyszłości również ryzyka nałożenia kar (te będą przewidziane  od 1 stycznia 2025 r. za wystawianie faktur poza KSeF). W tym przypadku równie ważne pozostaje zapoznanie się z wprowadzonymi regulacjami prawnymi, co kwestiami technicznymi i organizacyjnymi.

KSeF – wyłączenia

Pod KSeF nie będą podlegać wszystkie z dokumentów wystawianych przez podatników. Wyłączenia obejmują w szczególności faktury konsumenckie (faktury B2C), bilety spełniające funkcję faktury oraz paragony na płatnych autostradach, a także faktury wystawiane w procedurach OSS i IOSS. Nowe przepisy zlikwidują w dodatku noty korygujące w KSeF i poza KSeF.

KSeF – korzyści podatkowe i biznesowe

KSeF to szereg nowych obowiązków dla podatników, ale i wiele korzyści podatkowych i biznesowych, które wiążą się z wprowadzeniem jednolitego standardu e-faktury. Warto wspomnieć w szczególności o:

• zautomatyzowaniu i ustandaryzowaniu procesu wystawiania faktur,
• usprawnieniu obiegu dokumentów,
• przyspieszeniu i uproszczeniu fakturowania, w tym korygowania faktur, m.in. dzięki braku konieczności wysyłania faktur do odbiorcy (fakturę ustrukturyzowaną wprowadza się do systemu, gdzie zostaje nadany jej unikalny numer identyfikujący – w momencie jego uzyskania taką fakturę będzie uznawać się za wystawioną i otrzymaną)
• zredukowaniu liczby obowiązków podatników, w szczególności w postaci braku konieczności przesyłania JPK_FA na żądanie organów podatkowych,
• skróceniu terminu dokonywania zwrotu podatku VAT naliczonego – z 60 dni do 40 dni,
• szybszym dostępie do informacji oraz wymiany danych pomiędzy przedsiębiorcami,
• braku konieczności wystawiania duplikatów faktur, ze względu na usługę przechowywania i archiwizowania dokumentów przez okres wynoszący 10 lat.

Krajowy System e-Faktur (KSeF) funkcjonuje w naszym obrocie prawnym już od początku 2022 r. Na tę chwilę jest jednak fakultatywny, co oznacza, że przedsiębiorcy mogą korzystać z niego dobrowolnie. Wszystko zmieni się jednak w lipcu następnego roku, kiedy to wystawianie e-faktur za pośrednictwem KSeF stanie się obowiązkowe dla większości podatników. W ostatnich dniach rząd przyjął w tym zakresie odpowiednie przepisy.

Czym jest KSeF?

Krajowy System e-Faktur to platforma służąca wystawianiu i udostępnianiu faktur ustrukturyzowanych, a więc faktur elektronicznych, sporządzanych zgodnie z ujednoliconym wzorem, w formacie XML. Za jego pośrednictwem możliwe jest również wystawianie faktur korygujących oraz samofakturowanie.

Kto będzie mieć obowiązek korzystania z KSeF?

Od 1 lipca 2024 r. KSeF stanie się obligatoryjny dla wszystkich przedsiębiorców będących czynnymi podatnikami VAT, zarejestrowanych i mających siedzibę na terytorium Polski, a także podmiotów zagranicznych, które dla celów podatku VAT mają stałe miejsce prowadzenia działalności w naszym kraju. Fakturowaniu w KSeF będą podlegać zatem czynności opodatkowane podatkiem VAT.

Nieco później, bo dopiero od 1 stycznia 2025 r., KSeF stanie się obowiązkowy również dla przedsiębiorców zwolnionych podmiotowo i przedmiotowo z podatku VAT. Mają oni tym samym dodatkowe pół roku, aby przygotować się na nadchodzące zmiany.  

KSeF nie będą natomiast objęte faktury konsumenckie (B2C) oraz wystawiane przez podatników niemających siedziby działalności (lub stałego miejsca prowadzenia działalności) w Polsce, a także w ramach procedur szczególnych, takich jak OSS i IOSS.

Jakie korzyści wiążą się z wprowadzeniem KSeF?

Jak informuje Ministerstwo Finansów, KSeF ma przyczynić się do znacznego ułatwienia przedsiębiorcom prowadzenia biznesu poprzez usprawnienie i unowocześnienie procesów fakturowych, obiegu dokumentów oraz wykorzystywanych przez podatników systemów do fakturowania. Jego wprowadzenie jest bardzo ważnym krokiem w kierunku cyfryzacji całego sektora publicznego, a także kolejnym ze zmierzających do uszczelnienia rozliczeń VAT.

Za pośrednictwem KSeF wprowadzony zostanie jednolity standard e-faktury, co będzie wiązać się z uproszczeniem sposobu dokumentowania transakcji oraz automatyzacją całego przebiegu wystawiania tych dokumentów, ich przetwarzania oraz archiwizacji. E-faktury wystawiane w KSeF nie będą podatne na zniszczenie, czy zgubienie. System będzie zapewniać także usługę ich przechowywania i archiwizacji przez okres wynoszący 10 lat.

Wdrożenie KSeF ma przyczynić się w dodatku do przyspieszenia zwrotów VAT, w terminie do 40 dni, zamiast podstawowych 60 dni. To z kolei wpłynie korzystnie na płynność finansową przedsiębiorców,  w szczególności mniejszych firm.

Nie tylko KSeF, ale i e-WIS, czyli elektronizacja wiążących informacji

Obok KSeF, jednym z rozwiązań, które znalazło się w projekcie ustawy, jest również elektroniczna obsługa wiążących informacji (jako forma wyłączna), w zakresie:

• wiążących informacji taryfowych (WIT)
• wiążących informacji o pochodzeniu (WIP)
• wiążących informacji akcyzowych (WIA)
• wiążących informacji stawkowych (WIS)

Ministerstwo zaznaczyło przy tym, że proponowane rozwiązania nie wymagają technologicznego wdrożenia u podatników, ponieważ będą wykorzystywać możliwości już funkcjonujących narzędzi KAS. Obecnie działające systemy mają tym samym zostać jedynie rozbudowane i dostosowane do nowych funkcji.

 

Źródło:

https://www.gov.pl/web/finanse/rzad-przyjal-projekt-krajowego-systemu-e-faktur-ksef

https://www.podatki.gov.pl/ksef/

https://www.gov.pl/web/finanse/projekt-krajowego-systemu-e-faktur-ksef-rozpatrzony-przez-skrm

 

Nie jest tajemnicą, że maksymalna stawka podatku od prywatnych budynków mieszkalnych lub ich części jest znacznie niższa, preferencyjna, niż stawka przewidziana dla budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lub zajętych na prowadzenie takiej działalności. W 2023 r. różnica ta osiąga niemal 30-krotność. Ma to szczególne znaczenie dla przedsiębiorców prowadzących działalność we własnym domu lub mieszkaniu. W sprawie opodatkowania wynajmowanych przez przedsiębiorcę budynków mieszkalnych zajętych na działalność gospodarczą stanowisko zajęło na początku tego roku Ministerstwo Finansów, stwierdzając, że należy traktować je w ten sposób nawet wtedy, gdy najemcy wykorzystują je tylko na cele mieszkalne.

Problematykę podatku od nieruchomości reguluje ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Na gruncie tych przepisów opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają następujące nieruchomości lub obiekty budowlane:

1) grunty;

2) budynki lub ich części;

3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Podatnikami podatku od nieruchomości są w szczególności osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące: właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych, użytkownikami wieczystymi gruntów.

Podstawę opodatkowania stanowi w przypadku budynków lub ich części powierzchnia użytkowa, w przypadku gruntów – powierzchnia, natomiast dla budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej jest to wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych – ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego. Jeżeli nie dokonuje się jednak odpisów amortyzacyjnych, za podstawę opodatkowania należy przyjąć wartość rynkową budowli, ustaloną na dzień powstania obowiązku podatkowego.

Stawki maksymalne podatku od nieruchomości w 2023 r.

Wysokość stawek podatku od nieruchomości jest ustalana indywidualnie przez każdą radę gminy w uchwale. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w art. 5 wskazuje jednak na maksymalne wysokości tych stawek. Są one aktualizowane corocznie przez Ministra Finansów i ogłaszane w drodze obwieszczenia.

Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2022 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na 2023 r., stawki podatku od nieruchomości nie mogą przekroczyć rocznie:

• od budynków mieszkalnych lub ich części – 1,00 zł od 1 m² powierzchni użytkowej (stawka preferencyjna);
• od budynków lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 28,78 zł od 1 m² powierzchni użytkowej.

Nieruchomość związana z prowadzeniem działalności a nieruchomość zajęta na prowadzenie działalności

O ile w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych znalazła się definicja gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, o tyle przepisy nigdzie nie wyjaśniają, co należy rozumieć przez budynek lub jego część „zajęty na prowadzenie działalności”.

W pierwszym przypadku, tj. w odniesieniu do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności, ustawa w art. 1a ust. 1 pkt 3 definiuje je jako będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z zastrzeżeniem ust. 2a tejże ustawy (przepis ten wyłącza z gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej m.in. budynki mieszkalne oraz grunty związane z tymi budynkami). Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych za działalność gospodarczą traktuje działalność, o której mowa w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Aby zrozumieć natomiast istotę budynków zajętych na prowadzenie działalności, trzeba odwołać się do doktryny, która prezentuje w tym przedmiocie ujednolicony pogląd. Zgodnie z respektowanym od lat stanowiskiem zajęcie budynku (domu lub mieszkania) na potrzeby działalności odnosi się do takich przypadków, w których doszło do wyłączenia w nich funkcji mieszkalnej. Taka sytuacja będzie mieć miejsce, gdy m.in. przeznaczymy mieszkanie na salon fryzjerski lub zaadaptujemy część domu na gabinet lekarski w sposób ściśle związany z działalnością gospodarczą, uniemożliwiając jednocześnie realizację w nich funkcji mieszkalnej. Wtedy też nie znajdzie zastosowania preferencyjna stawka podatku od nieruchomości, a stawka najwyższa. O konieczności zapłaty wyższej stawki nie powinno z kolei przesądzać samo zarejestrowanie firmy w domu, czy mieszkaniu, jeżeli nie wiąże się to przykładowo z jednoczesnym przystosowaniem ich na ten cel, uwzględnieniem ich w ewidencji środków trwałych, czy też zaliczaniem do kosztów uzyskania przychodu wydatków związanych z użytkowaniem tych powierzchni.

Zajęcie budynku na prowadzenie działalności w świetle wyroku NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 1252/19

Do kwestii związanych z ustalaniem stawek podatku od nieruchomości przez przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w domu lub mieszkaniu odniósł się na początku tego roku Minister Finansów, udzielając odpowiedzi na interpelację nr 37882 Pana Posła Cz. Siekierskiego w sprawie stawek podatku od nieruchomości od lokali w budynkach mieszkalnych wynajmowanych przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą, w świetle wyroku NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 1252/19.

W wyroku tym NSA uznał, że przedsiębiorca, który wynajmuje w całości budynek mieszkalny na cele mieszkaniowe, powinien opłacać podatek od nieruchomości według najwyższych stawek, ponieważ jest to „budynek mieszkalny zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej”. Na uwagę zasługuje w tej sprawie fakt, że przedsiębiorca nie wykonywał w nim fizycznie jakiejkolwiek działalności, w tym nie robili tego sami najemcy. NSA kierował się jednak w tym przypadku rodzajem prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności i znaczeniem budynku mieszkalnego w osiąganiu zysków. Przedmiotem działalności przedsiębiorcy pozostawał bowiem wynajem i zarządzanie nieruchomościami, budynek został ujęty w ewidencji środków trwałych przedsiębiorcy i podlegał amortyzacji w aspekcie podatku dochodowego, a wydatki dotyczące budynku były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów na gruncie podatku dochodowego.

Jak zaznaczył Zgłaszający, „dotychczas pojęcie „zajęcia budynku mieszkalnego na prowadzenie działalności gospodarczej” nie było interpretowane we wskazany wyżej przez NSA sposób”. Odwołał się on do stanowiska prezentowanego w doktrynie, zgodnie z którym budynki (lokale) mieszkalne należy opodatkowywać zgodnie z najniższymi stawkami, nawet wtedy, gdy są przedmiotem najmu. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w wynajmowanym budynku podatek powinien być natomiast naliczany według stawek dla budynków związanych z działalnością gospodarczą.

Stąd też Zgłaszający wystąpił do Ministra z zapytaniem, czy termin „zajęcie na prowadzenie działalności gospodarczej” należy rozumieć dosłownie, zgodnie ze słownikowym znaczeniem tego wyrazu, czyli jako uczynienie z mieszkania lub z budynku miejsca, w którym fizycznie prowadzona jest działalność gospodarcza (np. biuro, pracownia, warsztat)?

Stanowisko Ministra Finansów z dnia 12 stycznia 2023 r.

W odpowiedzi na interpelację nr 37882 MF przyjął, że „Znajdujący się w posiadaniu podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą budynek mieszkalny może zostać uznany za zajęty na prowadzenie działalności gospodarczej, co uzasadnia zastosowanie stawki podatkowej przewidzianej w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b u.p.o.l., jeżeli stanowi element przedsiębiorstwa i jest wykorzystywany do prowadzenia działalności gospodarczej. Sama istota funkcji mieszkalnej budynku lub jego części nie wyłącza możliwości uznania, że budynek mieszkalny lub jego część zostały zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej. Funkcja mieszkalna budynku jest wręcz niezbędnym elementem prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie najmu nieruchomości”.

Minister powołał się także na wyrok NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II FSK 2064/19, w którym Sąd wyjaśnił, iż „Nie zawsze przedsiębiorca do osiągnięcia efektów swojej działalności będzie musiał „fizycznie” wykorzystywać składniki swojego majątku. Jeżeli rodzaj danej działalności za tym przemawia, składniki takie będą wykorzystywane przez niego w sposób pośredni, lecz umożliwi to przedsiębiorcy prawidłowe prowadzenie działalności gospodarczej. Decydujące znaczenie ma zatem gospodarcze przeznaczenie budynku mieszkalnego (jego części) przez przedsiębiorcę do realizacji określonego rodzaju działalności, o czym przesądza w szczególności ujęcie go w prowadzonej przez przedsiębiorcę ewidencji środków trwałych, dokonywanie odpisów amortyzacyjnych czy zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów wydatków dotyczących takiego budynku mieszkalnego (części budynku). […] Stawki podatku przewidziane w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b u.p.o.l. nie zostały uzależnione od faktycznego (fizycznego) zajęcia budynku mieszkalnego lub jego części w celu prowadzenia w nich działalności gospodarczej. Istotne jest natomiast, czy wykorzystywane są one do realizacji gospodarczych celów przedsiębiorcy”.

W odpowiedzi na pytanie zawarte w interpelacji Minister potwierdził, że termin „zajęcia na prowadzenie działalności gospodarczej” powinno rozumieć się zgodnie z powołaną linią orzeczniczą NSA, a więc „nie jako „fizyczne” zajęcie budynku mieszkalnego lub jego części na działalność gospodarczą np. biuro, lecz jako wykorzystywanie do prowadzenia działalności gospodarczej, której przedmiotem może być m.in. wynajem budynków mieszkalnych”.

Źródło:

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WMP20220000731/O/M20220731.pdf

https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=CMKDKT

https://orka2.sejm.gov.pl/INT9.nsf/klucz/ATTCN2J8T/%24FILE/i37882-o1.pdf

8 marca 2023 r. w e-Urzędzie Skarbowym pojawiła się nowa usługa, nazwana „Historią złożonych deklaracji”. Uruchomienie tej funkcji wymagało zasilenia e-Urzędu Skarbowego około 190 mln rekordów danych.

Na co pozwala nowa usługa w e-Urzędzie Skarbowym?

„Historia złożonych deklaracji” pozwala podatnikom przeglądać złożone deklaracje elektroniczne, pobierać je w pliku .xml i drukować. Nowa usługa obejmuje deklaracje złożone za 2019 rok i następne lata podatkowe.

W systemie udostępniono ponadto deklaracje złożone w formie papierowej i wprowadzone do e-US.

Możliwość wglądu obejmuje następujące rodzaje dokumentów wraz z załącznikami:

• PIT-16A,
• PIT-19A,
• PIT-28,
• PIT-36 i PIT-36L,
• PIT-37,
• PIT-38,
• PIT-39,
• PIT-OP,
• DSF-1,
• PIT-DZ,
• PCC-3 i PCC-3/A,
• SD-Z2, SD-3 oraz SD-3/A.

Na tym nie koniec zmian

Ministerstwo Finansów w wydanym komunikacie poinformowało, że już wkrótce podatnicy zyskają dostęp także do innych, złożonych deklaracji w podatku PIT i VAT.

Co to jest e-Urząd Skarbowy?

e-Urząd Skarbowy jest portalem udostępnianym w ramach strony www.podatki.gov.pl, który umożliwia podatnikom załatwianie szeregu spraw online, bez potrzeby wychodzenia z domu i stawiania się osobiście w wybranej placówce. System jest dostępny z dowolnego urządzenia, 24/7.

Do podstawowych usług oferowanych w e-Urzędzie Skarbowym należy „Twój e-PIT”, a także e-mikrofirma, wykaz mandatów karnych, zwroty podatków, płatności online.

Logowanie do systemu odbywa się poprzez profil zaufany, e-dowód, bankowość elektroniczną, aplikację mobilną lub na podstawie danych autoryzujących (PESEL/NIP). Rejestracja użytkownika nie jest wymagana.

 

Źródło:

https://www.podatki.gov.pl/wyjasnienia/historia-zlozonych-deklaracji-nowa-usluga-w-eus/

Od 1 stycznia 2023 r. jedyną dopuszczalną formą opodatkowania najmu prywatnego stał się ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Podatnicy nie mają już tym samym możliwości wyboru innego sposobu rozliczania się z fiskusem, tak jak miało to miejsce jeszcze w roku ubiegłym, kiedy to drugą z przewidzianych form pozostawała skala podatkowa (zasady ogólne). Nowe przepisy nie dotyczą natomiast przedsiębiorców, którzy wynajmują nieruchomości w ramach działalności gospodarczej.

Jak wynika z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, źródła przychodu stanowią: najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą. Od 1 stycznia 2023 r. są one opodatkowane wyłącznie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, o którym mowa w ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Najem prywatny w 2023 r. opodatkowany ryczałtem – jakie zasady obowiązują?

Z opodatkowaniem najmu prywatnego ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych wiążą się dwie istotne zasady.

Po pierwsze, ryczałt jest zawsze płacony od przychodów, czym różni się od skali podatkowej i podatku liniowego. Podatnicy nie mają tym samym możliwości dalszego uwzględniania w rozliczeniach kosztów uzyskania przychodu, które pozwalały obniżyć im wysokość należnego podatku. Takimi kosztami związanymi z najmem były m.in. koszty ponoszone na remonty lub drobne naprawy mieszkania.

Po drugie, w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych dla najmu prywatnego obowiązują dwie stawki, w zależności od wysokości uzyskiwanych rocznie przychodów:

• 8,5% – podstawowa stawka stosowana w przypadku przychodów rocznych z najmu do 100 tys. zł;
• 12,5% – stawka uwzględniana po przekroczeniu rocznych przychodów z najmu w wysokości 100 tys. zł, liczona od tej nadwyżki.

Brak obowiązku informowania o wyborze ryczałtu

W związku z tym, że od tego roku ryczałt jest obligatoryjną i jedyną formą opodatkowania najmu prywatnego, podatnicy nie muszą zgłaszać jego wyboru do właściwego urzędu skarbowego, tak jak miało to miejsce wcześniej.

Wynajmujący są jedynie zobowiązani do tego, aby we własnym zakresie obliczać należny podatek i opłacać go na indywidualny mikrorachunek podatkowy.

Do kiedy opłaca się ryczałt z najmu prywatnego?

Podatek należy wpłacać do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik osiągnął przychód z najmu prywatnego. Termin ten obowiązuje również w odniesieniu do podatku za grudzień danego roku. W takim przypadku ryczałt za grudzień 2023 r. będzie płacić się do 20 stycznia 2024 r. Jest to o tyle ważne, ponieważ jeszcze w poprzednim stanie prawnym termin płatności ryczałtu za grudzień mijał wraz z końcem lutego następnego roku.

Jeżeli podatnik osiąga przychody w wysokości niższej niż 200 tys. euro, może także rozliczać ryczałt kwartalnie, do 20. dnia miesiąca następującego po upływie danego kwartału. 

Deklarację roczną za dany rok składa się natomiast na formularzu PIT-28 do końca kwietnia roku następnego. Wynajmujący nie mają obowiązku składania deklaracji miesięcznych.

Najem prywatny w przypadku małżonków

Mówiąc o najmie prywatnym w 2023 r., należy pamiętać także o zasadach, jakie obowiązują wynajmujących – małżonków, pomiędzy którymi ustanowiona została wspólność majątkowa. W takim przypadku każdy z nich osiąga przychód proporcjonalnie do swojego udziału, co wynika z art. 12 ust. 6 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Każdy z nich powinien złożyć w związku z tym odrębną deklarację roczną PIT-28.

Jeżeli małżonkowie chcą jednak, aby opodatkowaniu ryczałtem podlegał w całości przychód tylko jednego z nich, są zobowiązani złożyć stosowne oświadczenie właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymany został pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód osiągnięty został w grudniu roku podatkowego. Takie oświadczenie składa się raz i nie ma obowiązku, aby ponawiać je każdego roku, chyba że zmieni się sytuacja między małżonkami.

Jak ustalać podstawę opodatkowania w najmie prywatnym?

W przypadku najmu prywatnego za podstawę opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych powinno traktować się kwotę czynszu, stanowiącą dla podatnika przysporzenie majątkowe.

W odniesieniu do opłat za media, na które wynajmujący wystawia natomiast wyłącznie refaktury i tym samym pełni funkcję pośrednika pomiędzy najemcą a dostawcą mediów, nie należy traktować ich jako przysporzenie majątkowe, które podlegałoby uwzględnieniu w podstawie opodatkowania.

Jest to stanowisko potwierdzone w ostatniej interpretacji indywidualnej wydanej przez KAS z dnia 5 stycznia 2023 r. (0113-KDIPT2-1.4011.934.2022.1.MG), a także innych interpretacjach z lat ubiegłych, m.in. interpretacji indywidualnej z dnia 29 stycznia 2020 r. (0113-KDIPT2-1.4011.679.2019.1.AP) oraz interpretacji indywidualnej z dnia 4 maja 2022 r. (0114-KDIPT3-2.4011.277.2022.2.EW).

Zgodnie z ogólną zasadą, wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie odpowiadają za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność całym swoim majątkiem ponosi w tym przypadku sama spółka, jako osoba prawna. W KSH przewidziano jednak sytuację, w której do odpowiedzialności mogą zostać pociągnięci członkowie zarządu. Kwestia ta została uregulowana w art. 299 KSH. W podobny sposób unormowano ją także w Ordynacji podatkowej, art. 116 § 1. Tym jednak razem w odniesieniu do członków zarządu wszystkich spółek kapitałowych i ich odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe spółki. Mimo że odpowiedzialności tej można uniknąć, najnowsze orzecznictwo NSA dotyczące zobowiązań podatkowych nieco komplikuje i utrudnia tę kwestię.

Odpowiedzialność członków zarządu w KSH

Z treści art. 299 KSH wynika, że jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu spółki z o.o. odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Chcąc uwolnić się od odpowiedzialności, są zobowiązani wykazać, że:

• we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub
• w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że
• niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z ich winy, albo że
• pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Odpowiedzialność solidarna, nieograniczona i subsydiarna

Art. 299 KSH wskazuje na odpowiedzialność członków zarządu, a nie wspólników spółki z o.o. Jest to odpowiedzialność za zobowiązania, a nie za szkodę, tak jak na przykład w art. 293 KSH. Odpowiedzialność, o której mowa w tym przepisie, pozostaje odpowiedzialnością solidarną, nieograniczoną, a także subsydiarną. Członek zarządu odpowiada w takim przypadku całym swoim majątkiem (również prywatnym). Pociągnięcie go do odpowiedzialności następuje jednak dopiero wtedy, gdy majątek samej spółki nie pozwala na zaspokojenie żądania, tj. gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. 

Literatura i orzecznictwo spierają się natomiast w zakresie ustalenia charakteru prawnego tej odpowiedzialności. Wśród dwóch najpopularniejszych stanowisk wskazuje się na charakter odszkodowawczy i gwarancyjny. Pierwsze z nich potwierdza liczne orzecznictwo, m.in. uchwała siedmiu sędziów SN z dnia 7 listopada 2008 r. (III CZP 72/08, OSNC 2009, nr 2, poz. 20), a ponadto wyrok SA w Gdańsku z dnia 28 września 2017 r. (I ACa 1162/16, LEX nr 2441530), czy wyrok SA w Białymstoku z dnia 24 sierpnia 2018 r. ( I AGa 3/18, LEX nr 2571681). Zwolennikami gwarancyjnego charakteru odpowiedzialności członków zarządu jest natomiast m.in. A Karolak i A. Mariański, M. Litwińska, czy K. Osajda.

Pełnienie obowiązków w zarządzie jako przesłanka odpowiedzialności za podatki spółki

Odpowiedzialność członków zarządu spółek (kapitałowych) za zobowiązania podatkowe spółki reguluje natomiast Ordynacja podatkowa. Na uwagę zasługuje tu ostatnie orzecznictwo NSA, w którym to Sąd zajął niezbyt korzystne dla członków zarządu spółki stanowisko. Mowa o wyroku NSA z dnia 8 grudnia 2022 r., sygn. akt III FSK 1343/21.

Zgodnie z ogłoszoną tezą „Przy ocenie odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki nie ma znaczenia ani kwestia podziału zadań między członkami zarządu, ani też niezajmowanie się przez jednego członka zarządu sprawami spółki. Tego typu okoliczności nie stanowią przesłanki do wyłączenia odpowiedzialności członka zarządu za zaległości podatkowe spółki”.

W omawianym przypadku do ustalenia pozostawała kwestia, czy odpowiedzialność za zobowiązania finansowe spółki może zostać przypisana członkowi zarządu, który, zgodnie z ustalonym wewnętrznie podziałem zadań, nie zajmował się w praktyce sprawami finansowymi.

NSA stwierdził, że organy podatkowe nie dopuściły się naruszenia przepisów prawa procesowego, ani też materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy. Wykazano tym samym istnienie pozytywnych przesłanek z art. 116 § 1  Ordynacji podatkowej. Zgodnie z treścią tego przepisu, za zaległości podatkowe spółki z o.o., PSA i SA odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

• nie wykazał, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym czasie zostało otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu, albo
• nie wykazał, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło bez jego winy;
• nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Co ważne, jak wynika z § 2 tego przepisu, odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 i art. 52a, powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

W ocenie Sądu pełnienie obowiązków członka zarządu, o którym mowa w powyższym przepisie Ordynacji podatkowej, nie musi oznaczać faktycznego wykonywania tych obowiązków. W odniesieniu do istnienia zaległości podatkowych spółki dla odpowiedzialności członka zarządu bez znaczenia pozostaje to, jak zarząd podzielił się wewnętrznie zadaniami, a także fakt niezajmowania się przez jednego z członków sprawami spółki. Zdaniem NSA nie są to przesłanki, które mogłyby prowadzić do wyłączenia odpowiedzialności. Organ orzekający podkreślił, że osoba podejmująca się piastowania funkcji członka zarządu powinna zdawać sobie sprawę, że charakter prawny tej funkcji oznacza nie tylko obowiązek wykonywania czynności zarządzających, ale także odpowiedzialność za sprawy spółki.

W omawianym przypadku nie zachodzą ponadto okoliczności, gdzie mimo formalnego pełnienia funkcji członka zarządu, skarżący nie ma obiektywnie możliwości, aby kierować sprawami spółki, na przykład w związku z chorobą, czy stanem zdrowia.

Niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki jako przesłanka odpowiedzialności członka zarządu za jej długi podatkowe

W grudniu 2022 r. zapadł również inny wyrok NSA, odnoszący się do problematyki odpowiedzialności członków zarządu za zobowiązania podatkowe spółki (sygn. akt III FSK 1097/21). NSA zajął w nim stanowisko, zgodnie z którym wniosek o upadłość powinien zostać złożony nie tylko wtedy, gdy spółka zalega z płatnościami względem wszystkich swoich wierzycieli, a nawet wtedy, gdy nie potrafi zaspokoić roszczeń jednego z nich (również, gdy jest to Skarb Państwa). Zdaniem Sądu przyjęcie, że członek zarządu zwolniony jest z obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w sytuacji, gdy spółka zalega z płatnościami wyłącznie w odniesieniu do jednego wierzyciela, stawiałoby w uprzywilejowanej pozycji tych członków zarządu, których spółki miałyby tylko jednego wierzyciela – Skarb Państwa, w stosunku do tych, których spółki miałyby co najmniej dwóch wierzycieli.

W omawianym wyroku NSA poruszył jednak jeszcze inną, ważną kwestię – przypomniał, że członek zarządu może skutecznie uwolnić się od odpowiedzialności, jeżeli zgłosi tylko sam wniosek o upadłość, gdy zaistnieją przesłanki niewypłacalności dłużnika, określone w art. 10 i art. 11 u.p.u.n. Nie ma przy tym znaczenia, czy zgłoszenie takiego wniosku faktycznie doprowadzi w konsekwencji do ogłoszenia upadłości. Gdyby doszło zatem do odmówienia przez sąd upadłościowy ogłoszenia upadłości spółki, należy uznać, że członek zarządu, który wystąpił z takim wnioskiem, spełnił przesłankę skutkującą wyłączeniem jego odpowiedzialności.

 

 

Źródło:

Kidyba Andrzej, Dumkiewicz Małgorzata, Komentarz aktualizowany do art. 1-300 Kodeksu spółek handlowych, Opublikowano: LEX/el. 2022

Przepisy ustawy o rachunkowości nakładają na podlegające im podmioty obowiązek przeprowadzania na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzacji, czyli szczegółowego spisu, który pozwala określić rzeczywisty stan i wartość majątku przedsiębiorstwa. Termin zakończenia inwentaryzacji w odniesieniu do niektórych składników aktywów mija 15 stycznia 2023 r., z możliwością podjęcia określonych działań już od października 2022 r.

Kto przeprowadza inwentaryzację?

Okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów to jeden z kluczowych elementów rachunkowości.

Obowiązek przeprowadzania inwentaryzacji spoczywa przede wszystkim na firmach świadczących usługi produkcyjne i handlowe, jednakże w określonych przypadkach może dotyczyć także działalności usługowych.

Jaki jest cel przeprowadzania inwentaryzacji?

Inwentaryzację przeprowadza się w celu określenia rzeczywistego stanu aktywów i pasywów przedsiębiorstwa. Pozwala ona na ustalenie poprawności zapisów w księgach ze stanem rzeczywistym oraz zidentyfikowanie przyczyn występowania ewentualnych różnic. Dzięki inwentaryzacji możliwe jest także dokonanie oceny przydatności środków trwałych, czy wykrycie lub zapobieganie  nieprawidłowościom w postaci m.in. posiadania nadmiernej ilości pewnych towarów.

Czego dotyczy inwentaryzacja i jakie są metody jej przeprowadzania?

Inwentaryzacja, zgodnie z treścią art. 26 ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości, obejmuje w szczególności:

1. Aktywa pieniężne (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych) i papiery wartościowe w postaci materialnej.

Inwentaryzacja przeprowadzana jest drogą spisu ich ilości z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic.

2. Aktywa finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych lub przechowywane przez inne jednostki, w tym papiery wartościowe w formie zdematerializowanej.

Inwentaryzacja przeprowadzana jest drogą otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń prawidłowości wykazanego w księgach rachunkowych jednostki stanu tych aktywów oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic.

3. Środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony, grunty oraz prawa zakwalifikowane do nieruchomości.

Inwentaryzacja przeprowadzana jest drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników.

4. Składniki aktywów, będące własnością innych jednostek, powierzone jej do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania.

Inwentaryzacja przeprowadzana jest drogą spisu z natury. Obowiązek ten nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania.

Termin i częstotliwość inwentaryzacji

Inwentaryzację składników, o których mowa powyżej, przeprowadza się, co do zasady, na ostatni dzień każdego roku obrotowego, jeszcze przed sporządzeniem rocznego sprawozdania finansowego. Jest to podstawowy termin przeprowadzania inwentaryzacji, obowiązujący jednostki, których rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym.

Termin inwentaryzacji zostanie jednak dotrzymany także wtedy, gdy inwentaryzacja składników aktywów (z wyjątkiem aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów gotowych, określonych w art. 17 ust. 2 pkt 4) rozpoczęła się nie wcześniej niż na 3 miesiące przed końcem roku obrotowego (październik), a zakończyła nie później niż 15 dnia następnego roku – wskazuje na to art. 26 ust. 3 pkt 1.

Przepis ten określa ponadto, z jaką częstotliwością należy poddawać inwentaryzacji określone składniki. Nie we wszystkich przypadkach spis musi odbywać się corocznie. Przykładowo, inwentaryzację zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową można przeprowadzać raz w ciągu 2 lat (art. 26 ust. 3 pkt 2). Częstotliwość inwentaryzacji nieruchomości zaliczonych do środków trwałych oraz inwestycji, jak też znajdujących się na terenie strzeżonym innych środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie będzie z kolei dotrzymana, gdy spis przeprowadzono raz w ciągu 4 lat (art. 26 ust. 3 pkt 3).

Kiedy można odstąpić od przeprowadzania inwentaryzacji?

Przepisy ustawy o rachunkowości przewidują również dwie sytuacje, w których możliwe będzie odstąpienie od przeprowadzania inwentaryzacji. Przedsiębiorcy mogą skorzystać z tego zwolnienia w przypadku:

• połączenia lub podziału jednostek, z wyjątkiem spółek kapitałowych (odstąpienie przez strony od inwentaryzacji musi nastąpić w drodze umowy pisemnej),
• zawieszenia działalności, jeżeli zgodnie z art. 12 ust. 3b jednostka nie zamyka ksiąg rachunkowych.

Obowiązek dokumentowania inwentaryzacji

Inwentaryzacja, ze względu na informacje i wyniki, jakich dostarcza, musi zostać odpowiednio udokumentowana i powiązana z zapisami ksiąg rachunkowych, na co wskazuje art. 27 ust. 1.

Wszelkie różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych (zarówno niedobory, jak i nadwyżki) należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadł termin inwentaryzacji.

Różnice o znaczącej wysokości

Zgodnie z treścią art. 54 ust. 3, jeżeli na skutek błędu popełnionego w latach poprzednich, który został stwierdzony w danym roku obrotowym lub przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego, nie można uznać sprawozdania finansowego za rok lub lata ubiegłe za spełniające wymagania określone w art. 4 ust. 1, kwotę korekty spowodowanej usunięciem tego błędu odnosi się na kapitał (fundusz) własny i wykazuje jako „zysk (strata) z lat ubiegłych”. Taka sytuacja będzie mieć miejsce, jeśli nadwyżka lub niedobór wykazane podczas inwentaryzacji mają istotną wartość i znacząco wpływają na wynik finansowy przedsiębiorstwa z lat poprzednich.

Środki trwałe wykorzystywane w działalności gospodarczej podlegają amortyzacji. Mimo że co do zasady odpisów amortyzacyjnych dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia ich wartości początkowej na ustalony okres, przepisy w określonych przypadkach zezwalają także na amortyzację jednorazową. Kiedy i po spełnieniu jakich warunków przedsiębiorca może z niej skorzystać?

Na dokonanie amortyzacji jednorazowej zezwala art. 32 ust. 6 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. Wskazuje on, że dla środków trwałych o niskiej jednostkowej wartości początkowej odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe mogą zostać ustalone w sposób uproszczony, przez dokonywanie zbiorczych odpisów dla grup środków zbliżonych rodzajem i przeznaczeniem lub jednorazowo. Przez niską jednostkową wartość początkową należy rozumieć tutaj kwotę do 10 tys. zł.

O amortyzacji jednorazowej mowa jest także w ustawie o PIT i ustawie o CIT. Poza amortyzacją jednorazową przepisy te dopuszczają sytuację, w której środek trwały o wartości nieprzekraczającej 10 tys. zł zostanie zaliczony bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodu (art. 22d ustawy o PIT i art. 16d ustawy o CIT). Wydatki poniesione na jego nabycie będą stanowić koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania go do używania. Podatnik ma zatem wybór w zakresie tego, czy amortyzować środek trwały o niskiej wartości początkowej jednorazowo, czy też zaksięgować go od razu w kosztach uzyskania przychodu.

Amortyzacja jednorazowa środków trwałych powyżej 10 tys. zł

Amortyzacja jednorazowa może zostać zastosowana również względem środków trwałych, których wartość przekracza 10 tys. zł. Odbywa się to w ramach pomocy de minimis, o której mowa w art. 22k ust. 7 – 13 ustawy o PIT oraz art. 16k ust. 7 – 13 ustawy o CIT.

Amortyzacja jednorazowa jako pomoc de minimis została przewidziana dla:

• podatników, którzy w danym roku rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej oraz
• małych podatników.

Wyłączeniu podlegają natomiast podatnicy rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, którzy w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadzili działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niebędącej osobą prawną, a także wtedy, gdy działalność taką prowadził małżonek, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa. Przepis nie znajdzie ponadto zastosowania do m.in. podatników rozpoczynających działalność, którzy zostali utworzeni w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników, czy przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną.

Na gruncie ww. przepisów podatnicy rozpoczynający w danym roku działalność i mali podatnicy mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji (z wyłączeniem samochodów osobowych), w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych.

Jak zatem widać, aby skorzystać z amortyzacji jednorazowej środka trwałego o wartości powyżej 10 tys. zł, konieczne jest spełnienie trzech zasadniczych warunków:

• muszą być to środki trwałe z grupy 3-8 KŚT (z wyjątkiem samochodów osobowych), 
• ich wysokość nie może przekraczać kwoty 50 tys. euro (do przeliczenia stosuje się średni kurs euro ogłaszany przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego dany rok obrotowy),
• z uprawienia można skorzystać w roku podatkowym, w którym środki te zostały zaewidencjonowane.

W przepisach nie doprecyzowano z kolei, że amortyzacji na tych zasadach podlegają wyłącznie nowe środki trwałe, tym samym zezwalając na amortyzowanie również przedmiotów używanych. W ramach pomocy de minimis możliwe będzie ponadto amortyzowanie samochodu ciężarowego. Należy pamiętać także, że we wskazanym limicie 50 tys. euro nie uwzględnia się już zakupu środków trwałych o wartości do 10 tys. zł.

Amortyzacja jednorazowa traktowana jako pomoc de minimis poza samochodami osobowymi nie obejmuje wartości niematerialnych i prawnych oraz środków trwałych zaliczanych do grupy 0, 1, 2 i 9 KŚT.

Amortyzacja jednorazowa środków trwałych do 100 tys. zł

Przepisy ustawy o PIT i CIT, odpowiednio w art. 22k ust. 14 – 21 i art. 16k ust. 14 – 21 zezwalają także na jednorazową amortyzację środków trwałych do wysokości 100 tys. zł w danym roku podatkowym.

Z treści tych przepisów wynika, że podatnicy prowadzący działalność gospodarczą mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej nabytych fabrycznie nowych środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 tys. zł. Kwota ta obejmuje sumę odpisów amortyzacyjnych i wpłaty na poczet nabycia środka trwałego.

Ponownie i w tym przypadku z treści tego przepisu wyłania się nam kilka warunków, jakie należy spełnić, aby móc powołać się na to uprawnienie:

• amortyzacji jednorazowej do 100 tys. zł podlegają wyłącznie nowe środki trwałe,
• środki trwałe muszą należeć do grupy 3-6 i 8 KŚT (amortyzacji nie będą podlegać w tym przypadku żadne środki transportu – samochody osobowe i ciężarowe),
• z amortyzacji można skorzystać tylko w tym roku podatkowym, w którym dokonano zakupu danego środka i wprowadzono go do ewidencji,
• w kwocie 100 tys. zł mieszczą się także wpłaty na poczet nabycia środka trwałego, czyli dokonane przedpłaty, zadatki, czy zaliczki.

Trzeba w tym miejscu podkreślić, że wskazany w przepisie limit 100 tys. zł nie odnosi się tylko do jednorazowej wartości środka trwałego zakupionego przez podatnika. Przedsiębiorca może skorzystać z przyznanego mu uprawnienia także wtedy, gdy zakupił kilka środków trwałych o łącznej kwocie do 100 tys. zł. Co jednak ważne, wartość żadnego z nich nie powinna być niższa niż 10 tys. zł. Dopuszcza się ewentualnie sytuację, w której wartość co najmniej dwóch środków trwałych wyniesie co najmniej 10 tys. zł, a wartość początkowa każdego z nich będzie wyższa niż 3,5 tys. zł.

Przedsiębiorcy prowadzący księgi rachunkowe mogą w takim przypadku dla celów rachunkowych dokonywać odpisów amortyzacyjnych z rozłożeniem ich w czasie, w sposób systematyczny (tzw. amortyzacja bilansowa). Dla celów podatkowych możliwe jest z kolei ewidencjonowanie jednorazowych odpisów na kontach pozabilansowych.

Przepisy Polskiego Ładu zwiększyły uprawnienia organów podatkowych w zakresie informacji, jakich mogą one żądać od banków w celu dokonania oceny sytuacji majątkowej podatnika. Aby odpowiedzieć na pytanie, jak kształtuje się obowiązek udzielania takich informacji przez banki oraz inne instytucje kredytowe i finansowe, konieczne będzie odwołanie się do art. 48 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej.

Zmiany wprowadzone do porządku prawnego 1 lipca br. ujednoliciły uprawnienia KAS w zakresie dostępu do informacji bankowych, w sytuacjach, w których organy KAS prowadzą postępowanie przygotowawcze. Postępowanie przygotowawcze wymaga formalnego wszczęcia, które, co więcej, może nastąpić tylko w przypadku uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego. Nie zmieniły się z kolei uprawnienia organów podatkowych w zakresie żądania informacji podczas postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub kontroli celno-skarbowej, o których mowa w art. 49, a ponadto ich uprawnienia na etapie przeprowadzania czynności analitycznych.

Krąg podmiotów uprawnionych do żądania informacji od banków

Zgodnie z treścią art. 48 ust. 1 ww. ustawy podmiotami uprawnionymi do żądania informacji od banku są:

1. Szef Krajowej Administracji Skarbowej,
2. naczelnik urzędu celno-skarbowego lub
3. naczelnik urzędu skarbowego.

Przed dniem 1 lipca br. z wnioskiem o taką informację mógł zwrócić się wyłącznie Szef KAS oraz naczelnik urzędu celno-skarbowego.

Z dalszego brzmienia przepisu wynika jednak, że obowiązek informacyjny spoczywa również na innych podmiotach prowadzących działalność finansową – spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, dostawcach usług płatniczych, czy podmiotach prowadzących działalność maklerską.

Bank udziela informacji na podstawie pisemnego żądania wydanego w związku z wszczętym postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe.

Należy wyraźnie podkreślić, co robi również samo Ministerstwo Finansów, że przepis art. 48 stosuje się wyłącznie wtedy, gdy jest ku temu uzasadniona przyczyna oraz występuje powiązanie z popełnionymi czynami, będącymi przedmiotem postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie osoby podejrzewanej o popełnienie tych czynów.

Zakres informacji przekazywanych przez banki organom podatkowym

Bank, po uzyskaniu pisemnego żądania od jednego ze wskazanych w przepisie organów, jest zobowiązany do „sporządzenia i przekazania informacji dotyczących osoby fizycznej, osoby prawnej, jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub danych pełnomocników wskazanego w żądaniu rachunku bankowego w przypadku, gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające są prowadzone w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, w zakresie:

1. posiadanych lub współposiadanych rachunków bankowych lub posiadanych pełnomocnictw do dysponowania rachunkami bankowymi, liczby tych rachunków lub pełnomocnictw, obrotów i stanów tych rachunków, z podaniem dat oraz kwot poszczególnych wpływów, dat oraz kwot poszczególnych obciążeń rachunków i ich tytułów oraz odpowiednio ich nadawców i odbiorców;
2. posiadanych lub współposiadanych rachunków pieniężnych, rachunków papierów wartościowych lub posiadanych pełnomocnictw do dysponowania takimi rachunkami, liczby tych rachunków, a także obrotów, stanów tych rachunków oraz ich historii;
3. zawartych umów kredytowych lub umów pożyczki, z podaniem okresu, na jaki zostały zawarte, wysokości zobowiązań wynikających z tych kredytów lub pożyczek, celów, na jakie zostały udzielone, i sposobu zabezpieczenia ich spłaty, a także umów depozytowych, umów udostępniania skrytek sejfowych oraz ich historii;
4. nabytych za pośrednictwem banków akcji Skarbu Państwa lub obligacji emitowanych przez Skarb Państwa, a także obrotu tymi papierami wartościowymi;
5. obrotu wydawanymi przez banki certyfikatami depozytowymi lub innymi papierami wartościowymi”.

W stanie prawnym przed dniem 1 lipca br. brzmienie pkt 1 wskazywało wyłącznie na obowiązek podania „wpływów, obciążeń rachunków i ich tytułów oraz odpowiednio ich nadawców i odbiorców”, z kolei po zmianach przepis ten doprecyzowano o „daty i kwoty poszczególnych wpływów oraz daty i kwoty poszczególnych obciążeń rachunków”.

Zmianie uległ także pkt 3, który rozszerzono o informacje dotyczące „okresu, na jaki zawarto umowę pożyczki lub kredytu”.

Tryb występowania z żądaniami i udzielania informacji

Szef KAS, naczelnik urzędu celno-skarbowego lub naczelnik urzędu skarbowego występuje z żądaniami na piśmie, w którym, na co wskazuje art. 48 ust. 8, określa zakres potrzebnych informacji oraz termin ich przekazania. Termin ten powinien uwzględniać zakres żądanych informacji oraz stopień ich skomplikowania. Przekazanie żądań następuje w trybie przewidzianym dla dokumentów zawierających informacje niejawne o klauzuli „zastrzeżone” w rozumieniu przepisów o ochronie informacji niejawnych.

Bank jest zobowiązany do udzielenia wszystkich informacji nieodpłatnie. Może zrobić to za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub na informatycznym nośniku danych.

Kara do 10 tys. zł za nieudzielenie informacji w wyznaczonym terminie 

Przypominamy, że Szef KAS lub naczelnik urzędu celno-skarbowego może, w drodze decyzji, nałożyć karę pieniężną w wysokości do 10 tys. zł na podmiot, który pomimo prawidłowego wezwania nie udzielił w wyznaczonym terminie potrzebnych informacji lub udzielił ich w niepełnym zakresie.