Wdrożone w ostatnich miesiącach przepisy Pakietu Mobilności wprowadziły wiele zmian w sposobie i zasadach wykonywania przewozów międzynarodowych. Jednym z rodzajów transportu, o którym mówiło się w minionym okresie szczególnie dużo, były przewozy cross-trade. Czym jest transport określany jako cross-trade i jak wpłynęły na niego nowe regulacje prawne?

Cross-trade – co to?

Zrozumienie istoty przewozów cross-trade nie nastręcza większych trudności, ponieważ pod pojęciem tym skrywają się przewozy towarów pomiędzy dwoma krajami, w których dokonujący ich przewoźnik nie ma swojej siedziby. Transport cross-trade bywa dlatego określany również jako „duży kabotaż” lub „przerzut”.

Przykładem przewozów cross-trade będzie m.in. transport ładunku przez polskiego przewoźnika mającego siedzibę w Polsce pomiędzy Niemcami a Francją. W praktyce ten rodzaj transportu międzynarodowego występuje z reguły w połączeniu z innymi rodzajami przewozów, w szczególności przewozami bilateralnymi. Taka sytuacja będzie mieć miejsce, gdy na przykład kierowca z Polski jedzie z ładunkiem do Niemiec (przewóz bilateralny), gdzie następuje rozładunek towaru i załadunek nowego, po czym z Niemiec udaje się on do Francji (przewóz cross-trade). We Francji po rozładunku towaru z Niemiec kierowca dokonuje kolejnego załadunku i wraca do Polski (przewóz bilateralny).

Możliwość wykonywania przewozów cross-trade wynika z otwarcia się krajowych rynków europejskich, zapoczątkowanego układem Schengen i regulowanego przepisami unijnymi.  Wśród polskich firm transportowych transport cross-trade był w poprzednich latach jednym z głównych obszarów działalności, pozwalającym przewoźnikom zwiększać swoją konkurencyjność.

Przewozy cross-trade po zmianach wprowadzonych Pakietem Mobilności

Przewozy cross-trade, podobnie jak kabotaż, to dwa rodzaje przewozów międzynarodowych, które podlegają pod nowe przepisy dotyczące delegowania i minimalnego wynagrodzenia, wprowadzone Pakietem Mobilności na początku lutego 2022 r. Z ich stosowania wyłączony jest z kolei tranzyt i transport bilateralny.

W związku z objęciem transportu cross-trade nowymi regulacjami przewozy te wymagają:

• dokonania zgłoszenia delegowanego kierowcy w systemie IMI;
• wypłacania delegowanemu kierowcy wynagrodzenia zagranicznego, jakie obowiązuje w kraju, w którym wykonywał on swoją pracę, w wysokości odpowiadającej wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez pracowników tego państwa (kierowca z Polski wykonujący przewóz cross-trade na obszarze Niemiec powinien zatem otrzymać za czas pracy w tym kraju wynagrodzenie zgodne z niemieckimi stawkami);

Należy ponadto pamiętać, że zgodnie z treścią art. 21b ustawy o czasie pracy kierowców, obowiązującym od lutego br., kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77⁵ § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Przewozy cross-trade nie mogą być już zatem uznawane za podróż służbową, za którą kierowcy przysługują niepodlegające opodatkowaniu diety i ryczałty za noclegi.

Przypominamy, że do takiego kierowcy w zakresie ustalania podstawy wymiaru:

• podatku dochodowego od osób fizycznych stosuje się przepisy dotyczące osób zatrudnionych w kraju i przebywających czasowo za granicą, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stosuje się przepisy wydane na podstawie art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczące pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców.

Przewozy typu cross-trade a kabotaż

W odróżnieniu od przewozów typu cross-trade kabotaż ogranicza się do transportu ładunków pomiędzy różnymi punktami odbioru znajdującymi się w obrębie tylko jednego państwa, innym jednak niż to, w którym zarejestrowany jest pojazd wykonujący taki przewóz. Kabotażem będzie zatem dostarczenie towarów z m.in. Berlina (Niemcy) do Hanoweru (również Niemcy) przez polskiego przewoźnika.  W tym przypadku miejsce załadunku i rozładunku znajdują się w tym samym kraju, natomiast przy przewozach typu cross-trade są to inne państwa (na przykład Niemcy – Francja).

Prowadzenie firmy transportowej z kancelarią LEGALTRANS

W ostatnich miesiącach branża transportowa została doświadczona nie tylko przez przepisy Pakietu Mobilności, ale i pandemię COVID-19 oraz wojnę za naszą wschodnią granicą, która poza destabilizacją sytuacji gospodarczej przyczyniła się także do odpływu kierowców ukraińskich. Wszystkie te czynniki wymusiły na polskich przewoźnikach konieczność szybkiego dostosowania się do nowej, wciąż dynamicznie zmieniającej się sytuacji. Nasza kancelaria LEGALTRANS, jako ukierunkowana na obsługę prawną firm transportowych, aktywnie uczestniczyła i uczestniczy nadal w tym procesie. Zapewniamy naszym klientom kompleksową, stałą opiekę i wsparcie na każdym etapie prowadzonej działalności. Na bieżąco informujemy o nowych przepisach, pomagamy wdrażać w przedsiębiorstwie odpowiednie środki i szybko reagować na następujące zmiany. Objęcie stałą obsługą prawną gwarantuje także dostęp do wiedzy naszych specjalistów oraz szeroką pomoc w innych obszarach, m.in. księgowych, rachunkowych, czy związanych z ewidencjonowaniem czasu pracy kierowców. Zapraszamy do kontaktu lub umówienia się na spotkanie w celu przedstawienia oferty dla Państwa firmy!

Nowe przepisy dotyczące delegowania wprowadzone w lutym w Pakiecie Mobilności pociągnęły za sobą konieczność dokonania zmian w rozliczaniu wynagrodzeń kierowców w transporcie międzynarodowym. Dzisiaj, po dwóch miesiącach od wdrożenia tego systemu, możemy wskazać już konkretne zasady, jakimi należy kierować się przy obliczaniu należnych pensji.

Zmiany w sposobie wyliczania wynagrodzeń obejmują tylko kierowców podlegających pod przepisy delegowania. Przypomnijmy, że są to zatem kierowcy wykonujący przewozy kabotażowe i cross-trade. Wyłączenie dotyczy natomiast tranzytu i przewozów bilateralnych (dwustronnych).

Zasada 1: obowiązek przyznawania pełnego wynagrodzenia, jakie obowiązuje w kraju wykonywania usługi

Od lutego br. kierowcy w transporcie międzynarodowym podlegający pod przepisy dotyczące delegowania, powinni otrzymywać wynagrodzenie w wysokości pełnego minimalnego wynagrodzenia, jakie przysługuje w państwie, w którym świadczyli oni swoje usługi. Gdy zatem kierowca z Polski zostaje delegowany do Niemiec, za wykonaną pracę należy rozliczyć go zgodnie z tamtejszymi stawkami płacy minimalnej.

Zasada 2: minimalne wynagrodzenie bez diet i ryczałtów

Jedna z kluczowych zmian, która wpłynęła na sposób dokonywania rozliczeń, to pozbawienie kierowców w transporcie międzynarodowym prawa do zaliczania na poczet minimalnego wynagrodzenia należności z diet i ryczałtów za noclegi.

Zgodnie z treścią art. 21b ust. 1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców, kierowca wykonujący zadania służbowe w ramach międzynarodowych przewozów drogowych nie jest w podróży służbowej w rozumieniu art. 77⁵ § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

Ustawa wskazuje również, jakie przepisy należy stosować w takich przypadkach do ustalenia podstawy wymiaru:

• podatku dochodowego od osób fizycznych – są to przepisy dotyczące osób zatrudnionych w kraju i przebywających czasowo za granicą, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 20 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
• składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe – są to przepisy wydane na podstawie art. 21 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczące pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców.

Z powyższego wynika, że przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kierowcy w transporcie międzynarodowym są traktowani jak pracownicy zatrudnieni za granicą u polskich pracodawców.

Zasada 3: kierowca na zleceniu oskładkowany na takich samych zasadach jak pracownik

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w rozliczeniach wynagrodzeń dokonywanych od lutego stosuje takie same zasady zarówno dla kierowców pozostających w stosunku pracy (kierowców-pracowników), jak i zatrudnionych na podstawie umów cywilnoprawnych (kierowców-zleceniobiorców).

Co jednak ważne, interpretacja organu wynika nie z przytoczonej powyżej treści art. 21b ustawy o czasie pracy kierowców, który znajduje się w rozdziale 2 poświęconym kierowcom zatrudnionym na podstawie stosunku pracy, a Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie ze stanowiskiem Zakładu, zastosowanie znajduje w tym przypadku § 2 ust. 1 pkt 16 oraz § 5 rozporządzenia.

Warto również dodać, że przepisy ustawy o czasie kierowców w rozdziale 3a odnoszącym się do kierowców niepozostających w stosunku pracy, czyli kierowców-zleceniobiorców, w wielu miejscach odwołują się do ogólnych przepisów czasu pracy kierowców z rozdziału 2. Nie zawierają jednak bezpośredniego odwołania do art. 21b ust. 1 i 2. Mimo to, mając na uwadze stanowisko ZUS podparte przepisami rozporządzenia, do kierowców na zleceniu i pracowników powinno stosować się jednakowe zasady rozliczania wynagrodzeń.

Zasada 4: pensja maksymalnie w dwóch częściach

Zgodnie z przyjętymi zasadami, wypłata pensji pracownikom podlegającym pod przepisy delegowania powinna nastąpić w maksymalnie dwóch częściach. Rozwiązanie to ma ułatwić wyliczanie wynagrodzenia w przypadku wykonywania przewozów kabotażowych i cross-trade, względem których stosuje się płacę zagraniczną. Powyższa reguła odnosi się jednak nie do płacy minimalnej, a wynagrodzenia należącego się kierowcy wraz ze wszystkimi dodatkami, które zostały przewidziane w zagranicznych układach zbiorowych.

Za optymalne wskazuje się w tym miejscu wypłacanie wynagrodzenia w dwóch terminach. Do 10 dnia następnego miesiąca powinna być to podstawa wynagrodzenia wraz z ryczałtem za godziny nadliczbowe i pracę w porze nocnej oraz zaliczki na poczet dyżurów. Nie później niż do końca tego miesiąca pracodawca powinien natomiast uzupełnić postawę zgodnie z zagranicznymi stawkami oraz wypłacić ewentualne, inne składniki majątku, jeśli takie zostały przyznane kierowcy. Mogą być to na przykład premie.

Jak ustala się podstawę wymiaru składek dla kierowców w transporcie międzynarodowym?

Krok pierwszy to ustalenie łącznego, miesięcznego przychodu uzyskanego zarówno za pracę w Polsce, jak i za granicą.

W sytuacji, gdy przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie, które w 2022 r. wynosi 5922 zł, należy pomniejszyć go o równowartość diety liczonej za każdy dzień pobytu, przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej.

 „Każdy dzień pobytu” obejmuje zarówno dni pracy, jak i dni wolne od pracy, w których pracownik pozostawał  w gotowości do świadczenia usług. Pod uwagę nie bierze się natomiast dni urlopu wypoczynkowego, urlopu bezpłatnego i dni niezdolności do pracy wynikających z choroby.

Otrzymaną kwotę należy porównać z kwotą prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, zawsze do pełnej kwoty.

Jeżeli kwota przychodu po odjęciu równowartości diet jest niższa niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie, podstawę wymiaru składek stanowi wtedy kwota prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Należy również pamiętać, że z podstawy opodatkowania wyłączeniu podlega 30% hipotetycznych diet, z zastrzeżeniem, że przy podstawie wymiaru składek społecznych wyższej niż przychód do opodatkowania, odliczeniu podlega tylko ta część składek, która przypada na przychód podlegający opodatkowaniu.

Za każdą dobę podróży kierowcy przysługuje dieta w pełnej wysokości. Wysokość diety za niepełną dobę podróży jest uzależniona od czasu jej trwania: do 8 godzin – 1/3 diety; ponad 8 do 12 godzin – 50% diety.

Przy łącznym miesięcznym przychodzie nieprzekraczającym kwoty 5922 zł podstawę wymiaru składek ustala się natomiast na zasadach ogólnych, czyli bez odejmowania równowartości diet i porównania przychodu do kwoty przeciętnego wynagrodzenia.