Pomoc dla Ukrainy a jej ujęcie w kosztach prowadzenia działalności
Zgodnie z ogólną zasadą darowizny, niezależnie od tego, na jaką instytucję zostały przekazane, nie mogą być kosztem uzyskania przychodu, z wyjątkiem produktów spożywczych przekazywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego. Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy z dnia 12 marca 2022 r. jako pierwsza uregulowała jednak tę kwestię odmiennie. Jaką pomoc możemy w takim razie ująć w kosztach i kto może to zrobić?
Jaka pomoc może zostać uznana za koszt?
Zgodnie z treścią dodanych do ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 52zf-52zi, kosztem uzyskania przychodów są:
- koszty wytworzenia lub
- cena nabycia rzeczy lub praw
będących przedmiotem darowizn przekazanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, o ile koszty wytworzenia lub cena nabycia nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
Dodatkowo, kosztem uzyskania przychodów są również koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest przeciwdziałanie skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy, realizowanego w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 grudnia 2022 r., o ile nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
Aby móc zatem uwzględnić daną darowiznę w kosztach, powinna zostać ona przekazana od dnia 24 lutego br. do dnia 31 grudnia br. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom wojennym na terytorium Ukrainy. Co ważne, tak przekazane darowizny mogą być kosztem zarówno dla podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, jak i podatku dochodowego od osób prawnych. Wyjątek dotyczy opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, ponieważ ta forma opodatkowania nie uwzględnia kosztów uzyskania przychodu, również w omawianej sytuacji. Tacy podatnicy mogą jednak odliczyć określone darowizny w zeznaniu rocznym. Dotyczy to darowizn przekazanych na cele organizacji pożytku publicznego, o których mowa w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, podmiotom wskazanym w art. 3 ust. 2 i 3.
Komu należy przekazać darowiznę?
Aby móc ująć daną darowiznę w kosztach prowadzenia działalności, musi zostać ona przekazana wyłącznie określonym w ustawie podmiotom. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, darowizny, o których mowa powyżej, powinno przekazać się:
- organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy (m.in. organizacje pozarządowe, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne);
- jednostkom samorządu terytorialnego;
- Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych;
- podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.
Darowizna przekazana innym podmiotom nie będzie podlegać pod przepisy ustawy, a co się z tym wiąże – móc zostać potraktowana jako koszt uzyskania przychodu. Jeżeli więc zakupiliśmy przykładowo artykuły spożywcze i przekazaliśmy je bezpośrednio obywatelowi Ukrainy (który nie znalazł się na powyższej liście czterech uprawnionych jednostek), nasza darowizna nie będzie naszym kosztem uzyskania przychodu.
Darowizna wyłącznie udokumentowana
Chcąc uwzględnić przekazywaną pomoc w kosztach uzyskania przychodu, należy również pamiętać, aby dokładnie udokumentować taki wydatek. W tym jednak przypadku nie wystarczy sam paragon, czy faktura poświadczające zakup określonej grupy przedmiotów. Najważniejszym dowodem jest w takiej sytuacji dokument potwierdzający, że nabyte przez nas rzeczy zostały faktycznie przekazane na określony w ustawie cel, a ponadto uprawnionym do tego podmiotom. Warto zadbać dlatego o sporządzenie odpowiedniej umowy lub protokołu, z których będzie wynikać, jakie przedmioty przekazaliśmy w ramach darowizny, w jakim celu, kiedy oraz komu. Tak skompletowaną dokumentację należy następnie dostarczyć swojemu biuru rachunkowemu.