Przepisy Kodeksu pracy przyznają pracownikom wykonującym pracę w porze nocnej odpowiednie dodatki do wynagrodzenia, również za przepracowanie niepełnych godzin. Jak powinno naliczać się takie dodatki za niepełną godzinę pracy oraz za pracę na przełomie miesiąca?

Kiedy mamy do czynienia z pracą w porze nocnej?

Pora nocna, na co wskazuje treść art. 151⁷ Kodeksu pracy, obejmuje 8 godzin między godzinami 21:00 a 7:00. Praca w godzinach nocnych może odbywać się zatem od przykładowo 22:00 do 6:00.

Za pracującego w nocy uważa się takiego pracownika, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną. Jeżeli pracujący w nocy wykonuje prace szczególnie niebezpieczne albo związane z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym, jego czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę.

Dodatek za pracę w porze nocnej

Kwestię dodatku za pracę w porze nocnej reguluje art. 151⁸ Kodeksu pracy, zgodnie z którego treścią pracownikowi wykonującemu pracę w porze nocnej przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów. W stosunku do pracowników wykonujących pracę w porze nocnej stale poza zakładem pracy dodatek może być zastąpiony ryczałtem, którego wysokość odpowiada przewidywanemu wymiarowi pracy w porze nocnej.

Chcąc prawidłowo naliczać dodatek za pracę w porze nocnej, należy pamiętać, że:

• Po pierwsze, zawsze powinniśmy odnosić się do miesiąca kalendarzowego, w którym pracownik wykonywał pracę w porze nocnej.
• Po drugie, o wysokości dodatku decyduje wysokość obowiązującego w danym roku minimalnego wynagrodzenia za pracę, a nie wysokość wynagrodzenia zasadniczego pracownika. Przepisy wewnętrzne u pracodawcy mogą wprowadzać w tym zakresie korzystniejsze rozwiązania.
• Po trzecie, dodatek za pracę w porze nocnej jest naliczany proporcjonalnie za każdy czas pracy nocnej, również za niepełne godziny pracy. 
• Po czwarte, dodatek za pracę w porze nocnej przysługuje zarówno wtedy, gdy pracownik wykonuje pracę planowaną na porę nocną w rozkładzie lub harmonogramie czasu pracy, jak i wtedy, gdy pracuje w godzinach nadliczbowych. Za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi przysługuje ponadto (niezależnie od dodatku za pracę w porze nocnej) dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia lub czas wolny od pracy.

Jak ustalać wysokość dodatku za pracę w porze nocnej?

Aby obliczyć wysokość dodatku za pracę w porze nocnej, konieczne jest podzielenie aktualnego, minimalnego wynagrodzenia za pracę przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu. W wyliczeniach pod uwagę bierze się zatem pełny (nominalny) wymiar czasu pracy dla danego miesiąca, a nie zaplanowany dla pracownika lub wynikający z jego wymiaru czasu pracy.

W praktyce wysokość dodatku za pracę w porze nocnej w poszczególnych miesiącach prezentuje się następująco:

1. styczeń (152 godz.) = 3010 zł/152 godz. = 19,80 zł; 19,80 zł × 20% = 3,96 zł
2. luty (160 godz.) = 3010 zł/160 godz. = 18,81 zł; 18,81 zł × 20% = 3,76 zł
3. marzec (184 godz.) = 3010 zł/184 godz. = 16,36 zł; 16,36 zł × 20% = 3,27 zł
4. kwiecień (160 godz.) = 3010 zł/160 godz. = 18,81 zł; 18,81 zł × 20 = 3,76 zł
5. maj (168 godz.) = 3010 zł/168 godz. = 17,92 zł; 17,92 zł × 20% = 3,58 zł
6. czerwiec (168 godz.) = 3010 zł/168 godz. = 17,92 zł; 17,92 zł × 20% = 3,58 zł
7. lipiec (168 godz.) = 3010 zł/168 godz. = 17,92 zł; 17,92 zł × 20% = 3,58 zł
8. sierpień (176 godz.) = 3010 zł/176 godz. = 17,10 zł; 17,10 zł × 20% = 3,42 zł
9. wrzesień (176 godz.) = 3010 zł/176 godz. = 17,10 zł; 17,10 zł × 20% = 3,42 zł
10. październik (168 godz.) = 3010 zł/168 godz. = 17,92 zł; 17,92 zł × 20% = 3,58 zł
11. listopad (160 godz.) = 3010 zł/160 godz. = 18,81 zł; 18,81 zł × 20% = 3,76 zł
12. grudzień (168 godz.) = 3010 zł/168 godz. = 17,92 zł; 17,92 zł × 20% = 3,58 zł.

Praca w porze nocnej na przełomie miesiąca

Powyżej sygnalizowaliśmy, że przy naliczaniu dodatku za pracę w porze nocnej należy kierować się wymiarem pracy przypadającym w danym miesiącu. Praca w porze nocnej może przypadać jednak również na przełomie dwóch miesięcy, co wymaga uwzględnienia dwóch wysokości dodatków. Nie jest w takiej sytuacji możliwe, aby brać pod uwagę dobę pracowniczą, czyli 24 godziny liczone od godziny rozpoczęcia pracy zgodnie z przyjętym rozkładem.

Jeżeli więc pracownik pracował w porze nocnej od godziny 22:00 do 6:00 w nocy z 31 sierpnia na 1 września 2022 r., chcąc wyliczyć jego dodatek za pracę w porze nocnej, powinniśmy ustalić:

• Dodatek za dwie godziny pracy w porze nocnej przepracowane w sierpniu od 22:00 do 24:00 = 2 godz. x 3,42 zł = 6,84 zł.
• Dodatek za 6 godzin pracy w porze nocnej przepracowanych we wrześniu od godziny 00:00 do 6:00 = 6 godz. x 3,42 zł = 20,52 zł.

Dodatek za pracę w porze nocnej za przepracowanie niepełnych godzin

Może zdarzyć się również, że pracownik pracuje w porze nocnej niepełne godziny, na przykład 1h 30 min, czy 2h i 45 min. W takim przypadku dodatek nalicza się proporcjonalnie, uwzględniając przykładowe 30 minut lub 45 minut. Jeżeli pracownik przepracował we wrześniu w porze nocnej 1h 30 minut, dodatek wyniesie 3,42 zł za pełną godzinę czasu pracy + 1,71 zł za 30 minut, czyli łącznie 5,13 zł.