Pracodawcy, którzy zatrudniają lub planują zatrudniać obywateli Ukrainy, powinni pamiętać, że od 1 lipca br. nieco zmieniły się w tym zakresie przepisy, co miało związek z nowelizacją ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Mniej czasu na powiadomienie PUP

Pierwszą, zasadniczą zmianą wprowadzoną do ustawy pomocowej, jest skrócenie czasu, jaki przysługuje pracodawcy na powiadomienie o fakcie zatrudnienia obywatela Ukrainy właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powiatowego urzędu pracy. Dotychczas było to 14 dni, jednakże teraz podmiot powierzający wykonywanie pracy ma obowiązek dokonać takiego powiadomienia w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy. Przesłanie takiego powiadomienia następuje za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Ponadto, jeśli w międzyczasie doszłoby do:

• zmiany rodzaju umowy pomiędzy podmiotem powierzającym wykonywanie pracy a obywatelem Ukrainy,
• zmiany stanowiska lub rodzaju wykonywanej pracy,
• zmniejszenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy w tygodniu lub miesiącu określony w powiadomieniu,
• obniżenia miesięcznej lub godzinowej stawki wynagrodzenia określonej w powiadomieniu

– w takim przypadku podmiot powierzający pracę ma obowiązek złożyć ponowne powiadomienie, w terminie 7 dni od wystąpienia jednej z tych okoliczności.

Przedłużenie legalności pobytu Ukraińców w Polsce

Na skutek lipcowej nowelizacji nastąpiło także przedłużenie legalności pobytu Ukraińców w Polsce, który to pierwotnie był ustalony do 30 czerwca 2024 r. Aktualnie, jeśli obywatel Ukrainy przybył legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. i deklaruje zamiar pozostania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jego pobyt na tym terytorium uznaje się za legalny do dnia 30 września 2025 r.

Należy jednocześnie przypomnieć, że wyjazd obywatela Ukrainy z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres powyżej 30 dni pozbawia go powyższego uprawnienia, z wyjątkiem sytuacji, gdy dotyczy to osób skierowanych do wykonywania pracy lub usług poza granicami kraju przez podmioty prowadzące działalność na terytorium Polski.

Ukrócenie praktyk zatrudniania obywateli Ukrainy poniżej płacy minimalnej

Wprawdzie przepisy zakazujące zatrudniania obywateli Ukrainy poniżej płacy minimalnej nie są czymś nowym, wprowadzonym dopiero lipcową nowelizacją, to jednak uprzednio zdarzało się, że nie były one respektowane przez pracodawców.

Należy dlatego przypomnieć w tym miejscu, że obywatel Ukrainy jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeśli spełnione są łącznie następujące warunki:

1) przebywa legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego pobyt uznaje się za legalny na podstawie obowiązujących przepisów;

2) podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomił o fakcie powierzenia pracy powiatowy urząd pracy w terminie 7 dni;

3) wymiar czasu pracy nie jest niższy niż wskazany w powiadomieniu lub liczba godzin nie jest mniejsza niż wskazana w powiadomieniu;

4) obywatel Ukrainy otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż określona w powiadomieniu lub ustalonej według stawki określonej w powiadomieniu, proporcjonalnie zwiększonej w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy;

5) wynagrodzenie obywatela Ukrainy spełnia wymogi określone w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu.

Położenie nacisku w przesłankach legalnego zatrudnienia obywatela Ukrainy na kwestie związane z minimalnym wynagrodzeniem służy z jednej strony ochronie cudzoziemców przed wyzyskiem, natomiast z drugiej ma także na celu zabezpieczenie interesów obywateli Polski, którzy w sytuacji zatrudniania obywateli Ukrainy po niższych stawkach, mogliby tracić szansę na pracę.