Podatek od środków transportowych jest jednym z rodzajów opłat środowiskowych, występującym obok m.in. opłaty paliwowej, czy podatków od zasobów naturalnych. Tego rodzaju zobowiązania finansowe są nakładane na określone grupy podatników, którzy w swojej działalności wykorzystują urządzenia, środki, maszyny bądź emitują substancje, wywierające negatywny wpływ na środowisko naturalne. Kto podlega obowiązku podatkowemu od środków transportu? Ile wynosi taka opłata oraz kiedy i gdzie należy ją uiścić?

Odpowiedzi na wszystkie pytania związane z podatkiem od środków transportowych zostały zawarte w ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, w rozdziale 3 (art. 8-12b).

Jakie pojazdy podlegają podatkowi od środków transportu?

Opodatkowanie podatkiem od środków transportowych dotyczy (art. 8):

1. samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton,
2. samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej równej lub wyższej 12 ton,
3. ciągników siodłowych i balastowych, przystosowanych do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony i poniżej 12 ton,
4. ciągników siodłowych i balastowych przystosowanych do używania łącznie z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów równej lub wyższej 12 ton,
5. przyczep i naczep, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą od 7 ton i poniżej 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,
6. przyczep i naczep, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają dopuszczalną masę całkowitą równą lub wyższą 12 ton, z wyjątkiem związanych wyłącznie z działalnością rolniczą prowadzoną przez podatnika podatku rolnego,
7. autobusów.

Podatnicy podatku od środków transportu

Obowiązek podatkowy został nałożony na osoby fizyczne i osoby prawne, które są właścicielami ww. pojazdów. Za właścicieli uznaje się także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, jeśli to właśnie na nie zarejestrowano środek transportowy. Są nimi ponadto posiadacze środków transportowych zarejestrowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako powierzone przez zagraniczną osobę fizyczną lub prawną podmiotowi polskiemu.

W sytuacji, w której środek transportowy stanowi współwłasność dwóch lub więcej osób fizycznych lub prawnych, obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach.

Gdy dojdzie do zmiany właściciela zarejestrowanego środka transportowego, obowiązek podatkowy ciąży na poprzednim właścicielu do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie własności.

Zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku od środków transportu

Z podatku od środków transportowych zostały wyłączone:

• pojazdy zabytkowe,
• środki transportowe stanowiące zapasy mobilizacyjne, pojazdy specjalne oraz pojazdy używane do celów specjalnych,
• środki transportowe posiadane przez przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne i inne misje zagraniczne, korzystające z przywilejów i immunitetów na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych, oraz członków ich personelu, jak również inne osoby zrównane z nimi, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca pobytu stałego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (pod warunkiem wzajemności).

Kiedy powstaje i wygasa obowiązek zapłaty podatku?

Zgodnie z art. 9 ust. 4, obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został zarejestrowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Jeśli doszło do nabycia środka transportowego zarejestrowanego, obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został nabyty.

W przypadku samochodów, względem których została wydana decyzja o czasowym wyłączeniu ich z ruchu, obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek transportowy został dopuszczony ponownie do ruchu.

Wygaśnięcie obowiązku podatkowego następuje natomiast z końcem miesiąca, w którym:

• środek transportowy został wyrejestrowany,
• została wydana decyzja organu rejestrującego o czasowym wycofaniu pojazdu z ruchu,
• upłynął czas, na który pojazd powierzono.

Stawki podatku od środków transportu

Wysokość stawek podatku od środków transportowych jest ustalana w drodze uchwały przez radę gminy. Roczna stawka podatku od jednego środka transportowego nie może jednak przekroczyć:

• od samochodu ciężarowego o DMC powyżej 3,5 tony i poniżej 12 ton, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu:

1. a) powyżej 3,5 tony do 5,5 tony włącznie – 676,20 zł
2. b) powyżej 5,5 tony do 9 ton włącznie – 1028,00 zł
3. c) powyżej 9 ton – 1233,60 zł

• od samochodu ciężarowego o DMC równej bądź wyższej 12 ton – 2354,12 zł

W zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot określonych w załączniku nr 1 do ustawy.

• od ciągnika siodłowego lub balastowego, o których mowa w art. 8 pkt 3 – 1439,20 zł
  
  
• od ciągnika siodłowego lub balastowego, o których mowa w art. 8 pkt 4, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów:

1. a) do 36 ton włącznie – 1819,56 zł
2. b) powyżej 36 ton – 2354,12 zł

W zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot określonych w załączniku nr 2 do ustawy.

• od przyczepy lub naczepy o DMC powyżej 7 ton i poniżej 12 ton – 1233,60 zł
  
  
• od przyczepy lub naczepy o DMC równej bądź wyższej 12 ton, w zależności od dopuszczalnej masy całkowitej zespołu pojazdów:

1. a) do 36 ton włącznie – 1439,20 zł
2. b) powyżej 36 ton – 1819,56 zł

W zależności od liczby osi, dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu i rodzaju zawieszenia stawki podatku nie mogą być niższe od kwot określonych w załączniku nr 3 do ustawy.

• od autobusu, w zależności od liczby miejsc do siedzenia poza miejscem kierowcy:

1. a) mniejszej niż 22 miejsca – 1918,50 zł
2. b) równej lub większej niż 22 miejsca – 2425,51 zł

Przy określaniu stawek dla pojazdów, o których mowa w art. 8 pkt. 1,3,5 oraz 7, rada gminy ma prawo różnicować stawki, z uwzględnieniem wpływu środka transportowego na środowisko naturalne, roku jego produkcji oraz liczby miejsc do siedzenia.

Płatność podatku od środków transportowych

Ogólna zasada określająca sposób płatności podatku od środków transportowych wskazuje tu na płatność w dwóch ratach, proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego. Płatności należy dokonać w terminie do 15 dnia lutego i do 15 dnia września każdego roku.

Jeżeli jednak obowiązek podatkowy powstał:

• po dniu 1 lutego, a przed dniem 1 września danego roku, podatek za ten rok płatny jest w dwóch ratach proporcjonalnie do czasu trwania obowiązku podatkowego w terminie: w ciągu 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego (I rata) oraz do dnia 15 września danego roku (II rata),
• od dnia 1 września danego roku – podatek jest płatny jednorazowo w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Podatek powinien zostać uiszczony bez wezwania na rachunek budżetu gminy.

Organem właściwym w sprawach podatku od środków transportowych jest:

• organ podatkowy, na którego terenie znajduje się miejsce zamieszkania lub siedziba podatnika,
• organ podatkowy, na którego terenie znajduje się zakład lub jednostka posiadająca środki transportowe podlegające opodatkowaniu – w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego lub podmiotu, w którego skład wchodzą wydzielone jednostki organizacyjne,
• organ podatkowy odpowiedni dla osoby lub jednostki organizacyjnej, która została wpisana jako pierwsza w dowodzie rejestracyjnym pojazdu – w przypadku współwłasności środka transportowego.

Wymagane dokumenty

Do obowiązków podatników należy:

1. Składanie w terminie do dnia 15 lutego właściwemu organowi podatkowemu deklaracji na podatek od środków transportowych na dany rok podatkowy. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku.
2. Odpowiednie skorygowanie deklaracji, gdy wystąpią okoliczności wpływające na powstanie lub wygaśnięcie obowiązku podatkowego albo zmianę miejsca zamieszkania, lub siedziby – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia tych okoliczności.
3. Wpłacanie obliczonego samodzielnie w deklaracji podatku – bez wezwania, na rachunek budżetu właściwej gminy.

Deklaracja na podatek od środków transportowych jest oznaczana jako DT-1, natomiast załącznik do deklaracji DT-1 o posiadanych środkach transportowych określa się symbolem DT-1A.

Podatnik składa dokumentację osobiście lub przez ustanowionego pełnomocnika. Deklaracje, o których mowa powyżej mogą być składane również za pomocą środków komunikacji elektronicznej.