4 marca br. w życie weszło Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych. Nowe przepisy zezwalają na stosowanie obniżonej do 0% stawki VAT w przypadku dostawy towarów i świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.

Zerowy VAT na towary i usługi dla Ukrainy

Polacy od samego początku zaangażowali się w niesienie pomocy mieszkańcom Ukrainy, których kraj pochłonięty jest wojną. Rząd pospieszył z rozwiązaniami, które mają odciążyć polskich przedsiębiorców wspierających naszych wschodnich sąsiadów.

Jednym z nich jest wprowadzenie obniżonej do wysokości 0% stawki podatku VAT, którą stosuje się do:
• dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług oraz
• świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
– na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.

Mając na uwadze treść powyższego przepisu, obniżoną do wysokości 0% stawkę VAT stosuje się zatem do wszelkich darowizn przekazanych na pomoc Ukrainie, jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych. W zakresie świadczonych usług znajdzie ona zastosowanie do nieodpłatnego świadczenia usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkich innych nieodpłatnych świadczeń usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Mimo że rozporządzenie weszło w życie na początku marca, obniżoną stawkę VAT można stosować do dostawy towarów lub świadczenia usług dokonanych w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 30 czerwca 2022 r.

Zerowy VAT nie dla wszystkich

Nowe przepisy niestety nie zezwalają na stosowanie zerowej stawki VAT-u do wszystkich rodzajów darowizn.

Obniżona stawka podatku dotyczy wyłącznie dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych na rzecz:

• Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych;
• podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej;
• jednostek samorządu terytorialnego.

Warunkiem koniecznym do zastosowania stawki VAT w wysokości 0% jest także zawarcie pisemnej umowy między podatnikiem dokonującym dostawy towarów lub świadczącym usługi oraz jednym z ww. podmiotów. Z treści umowy musi wynikać, że dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Ministerstwo Finansów, umowa darowizny może przybrać postać podpisanego elektronicznie oświadczenia woli lub skanu umowy odręcznie podpisanej przez darczyńcę i zostać przesłana drogą e-mailową do uprawnionego podmiotu. Dokumenty te musi podpisać również druga strona umowy, tak by jasno wynikało z nich, że oświadczenie woli złożył zarówno darczyńca, jak i obdarowany.

Jeśli dostawa towarów lub świadczenie usług miały miejsce w okresie od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 4 marca 2022 r., ich dokonanie musi zostać potwierdzone na piśmie.

Nie jest to regulacja korzystna dla przedsiębiorców, którzy nieśli pomoc w pierwszych dniach działań wojennych i nie zgromadzili odpowiedniej dokumentacji, a przy tym dokonywali świadczeń na rzecz podmiotów innych niż wymienione w rozporządzeniu. W takiej sytuacji nie będą oni uprawnieni do skorzystania z obniżonej do 0% stawki VAT na dostarczone towary i świadczone usługi.