Czy wydatki na ubezpieczenie pracownika mogą być kosztem pracodawcy?
Wykupywanie przez pracodawców dodatkowych ubezpieczeń grupowych, którymi objęci zostają następnie pracownicy, to częsta praktyka w wielu zakładach pracy. Przedsiębiorcy decydują się na taki ruch przede wszystkim ze względu na potrzebę lub konieczność zapewnienia swoim podopiecznym poczucia większego bezpieczeństwa. Nierzadko przyczyniają się tym samym do kształtowania pozytywnego wizerunku swojej firmy na rynku i wzrostu jej atrakcyjności dla potencjalnych kandydatów podczas prowadzonej rekrutacji. W związku z ubezpieczeniami pracowników pojawia się jednak pytanie, czy mogą stanowić one koszt dla pracodawcy?
Należy przypomnieć, że zgodnie z podstawową zasadą wyrażoną w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT i art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych odpowiednio w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT i art. 23 ustawy o PIT.
W odniesieniu do wydatków ponoszonych na ubezpieczenie pracowników, którzy, jak powszechnie wiadomo, nie pozostają bez wpływu na przychody firmy, należałoby uznać zatem, że ich ubezpieczenie będzie dla pracodawcy kosztem uzyskania przychodu. W praktyce jednak, zarówno ustawa o CIT, jak i o PIT uregulowały tę kwestię nieco inaczej. Wydatki związane z ubezpieczeniami znalazły się bowiem w art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 57 ustawy o PIT, czyli w katalogach zawierających wyłączenia od kosztów uzyskania przychodów. Nie oznacza to jednak, że wyłączeniu podlegają wszystkie z możliwych umów ubezpieczeniowych.
Wydatki na ubezpieczenie pracownika w ustawie o CIT i PIT
Zgodnie z treścią tych przepisów, która pozostaje tożsama, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:
składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka, o którym mowa w dziale I w grupach 1, 3 i 5 oraz w dziale II w grupach 1 i 2 załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:
- a) wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy,
- b) możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy,
- c) wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Wydatki na ubezpieczenie pracownika, które mogą być kosztem pracodawcy
Z powyższego wynika zatem, że w pewnych sytuacjach, po spełnieniu określonych przesłanek, pracodawca ma prawo zaklasyfikować wydatki na ubezpieczenie pracownika jako swój koszt. Będzie mieć to miejsce w odniesieniu do umów dotyczących ryzyka wyszczególnionych w:
dziale I: Ubezpieczenia na życie
- w grupie 1 (ubezpieczenia na życie),
- w grupie 3 (ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a także ubezpieczenia na życie, w których świadczenie zakładu ubezpieczeń jest ustalane w oparciu o określone indeksy lub inne wartości bazowe),
- w grupie 5 (ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeżeli są uzupełnieniem ubezpieczeń wymienionych w grupach 1-4).
oraz
w dziale II: Pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe
- w grupie 1 (ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej: świadczenia jednorazowe, świadczenia powtarzające się, połączone świadczenia, o których mowa w pkt 1 i 2, przewóz osób),
- grupie 2 (ubezpieczenia choroby: świadczenia jednorazowe, świadczenia powtarzające się, świadczenia kombinowane)
– załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej.
Powyższe przepisy przewidują ponadto dodatkowe warunki, które muszą zostać spełnione, aby wydatek związany z umową ubezpieczenia pracownika został uznany za koszt pracodawcy. Po pierwsze, nie może być on uprawnionym do otrzymania świadczenia z takiej polisy. Po drugie, umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, powinna wykluczać: wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy, możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy, wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.
Kosztem dla pracodawcy będą zatem przykładowo wydatki związane z polisą NNW, ubezpieczeniem na życie, ubezpieczeniem wypadkowym i chorobowym. W katalogu wyłączeń znajdą się natomiast m.in. szeroko rozumiane ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (m.in. interpretacja KIS z 3.12.2021 r., 0111-KDIB2-1.4010.435.2021.1.AP), które zostały uregulowane w dziale II, grupie 10 – 13, czy ubezpieczenia szkód, obejmujące szkody rzeczowe, spowodowane przez żywioły takie jak ogień, burza, wskazane w dziale II, grupie 8.