Ustawa o VAT określa podatnika na którym spoczywa obowiązek podatkowy, w zależności od miejsca świadczonych usług. Szczególnie staje się to przydatne, w sytuacji kiedy kontrahenci powiązanej transakcji pochodzą z różnych krajów. Miejsce świadczenia usług transportu towaru jest wyznacznikiem dla podmiotu, który będzie musiał rozliczyć VAT.

 

W przypadku państw członkowskich, obowiązek podatkowy spoczywa na podmiocie zamawiającym, w miejscu jego siedziby. Art. 28b ustawy o VAT wyróżnia alternatywy w przypadku, kiedy usługobiorca nie posiada siedziby firmy. Wówczas należy patrzeć kolejno na stałe miejsce prowadzenia działalności, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu podatnika. Chyba, że podatnik pomimo posiadania siedziby, stale wykonuje usługi w innym kraju, to wtedy miejscem podatkowym jest ten kraj. Natomiast w przypadku, gdy usługa wykonywana przez unijnych kontrahentów odbywa się poza terytorium UE, to za miejsce świadczenia usług uznaje się kraj trzeci. Sytuacja zmienia się, gdy usługi wykonywane są dla podmiotu który nie jest czynnym podatnikiem VAT. Wówczas miejscem świadczenia usług jest siedziba usługodawcy, w przypadku jej braku -stałe miejsce prowadzenia działalności, stałe miejsce zamieszkania, bądź zwykłe miejsce pobytu.

 

W sytuacji, gdy nabywcą jest podmiot nienależący do Wspólnoty, a wykonywana usługa odbywała się w całości w granicach unijnego państwa usługodawcy, to miejscem świadczenia usług, czyli obowiązek podatkowy będzie należał do kraju usługodawcy. Chyba że ten podmiot nie jest podatnikiem, a świadczenie usług transportowych będzie przebiegało przez terytorium dwóch różnych państw członkowskich, wówczas rozliczenie VAT spocznie na kraju w którym transport towarów się rozpoczął. W tym przypadku nie ma znaczenia pokonana odległość, ani dojazd po towary. Dla podmiotów pomocniczych do usług transportowych, którzy również nie są podatnikami usług, a dotyczą załadunku, rozładunku, przeładunku lub podobnych usług, to za miejsce świadczenia usług uznaje się kraj, w którym usługi są faktycznie wykonywane.

 

Ustawa o podatku od towarów i usług wyszczególnia również miejsca świadczenia usług dla;

– transportu pasażerów, jest miejsce gdzie odbywa się transport z uwzględnieniem pokonanych odległości,
– krótkoterminowego wynajmu środków transportu jest miejsce faktycznego oddawania do dyspozycji usługobiorcy (do 30 dni),
– długoterminowego wynajmu środków transportu jest miejsce siedziby usługobiorcy, stałego miejsca zamieszkania lub zwykłego miejsca pobytu.

 

Przy dokonywaniu usług wewnątrzwspólnotowych istotną kwestią jest wypełnienie informacji podsumowującej o dokonanych wewnątrzwspólnotowych transakcjach VAT-UE. Wcześniej należy jednak dokonać rejestracji poprzez formularz VAT-R w części C.3. Na tej podstawie podatnicy otrzymują NIP europejski, czyli swój dotychczasowy numer, lecz poprzedzony literowym skrótem kraju. Obowiązkowej rejestracji podlegają wszyscy przedsiębiorcy VAT czynni oraz zwolnieni z podatku, którzy dokonują transakcji wewnątrzwspólnotowych. Przedsiębiorcy, którzy stosują zasady ogólne związane z rozliczaniem podatku przez usługobiorcę muszą składać informację VAT-UE do urzędu skarbowego miesięcznie, jeżeli wystąpiła; wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, bądź wewnątrzwspólnotowe świadczenie usług. W przypadku przedsiębiorców, którzy są zwolnieni z VAT, a dokonali ww. transakcje wewnątrzwspólnotowe, oprócz naliczenia i odprowadzenia podatku, muszą wykazać to w deklaracji VAT-8. Natomiast w deklaracji VAT-9 jeśli chodzi o import usług. Termin złożenia tych deklaracji przypada na 25 dzień miesiąca następującego po wykonaniu usługi. Bardzo ważną kwestią po rozliczeniu faktury za import usług, jest możliwość zaliczenia w koszty uzyskania przychodu całej kwoty łącznie z podatkiem, przez przedsiębiorców, którzy są zwolnieni z VAT.
 

 

Autor: Monika Mucha